- reklama -
Strona głównaEcoLifePrzyroda przypomina dzieciństwo

Przyroda przypomina dzieciństwo

Stosunek do przy­ro­dy i sto­su­nek do edu­ka­cji są ze sobą ści­śle związane. 

Las gospodarczy

Szkoła jest jak las gospo­dar­czy, bar­dziej wymow­nie nazy­wa­ny plan­ta­cją drzew. W lesie gospo­dar­czym drze­wa mają rosnąć szyb­ko i pro­sto, wszyst­kie w podob­nym tem­pie, a ich prze­zna­cze­nie jest ści­śle okre­ślo­ne: mają w przy­szło­ści zostać dobry­mi deska­mi. Do szko­ły wszyst­kie dzie­ci idą w tym samym wie­ku, mają wyko­ny­wać te same zda­nia w podob­nym tem­pie, a w przy­szło­ści mają zostać pro­duk­tyw­ny­mi i wydaj­ny­mi pracownikami.

A co jeśli rośli­ny widzą?

Las gospo­dar­czy może być zarzą­dza­ny bar­dziej lub mniej zgod­nie z natu­rą i bar­dziej lub mniej bru­tal­nie. Można sadzić drze­wa wystę­pu­ją­ce w naszym kli­ma­cie, takie jak buki, te jed­nak wol­niej rosną, choć zapew­nia­ją zdrow­szy i mniej podat­ny na szkod­ni­ki las. Za to sosny i świer­ki rosną szyb­ko, ale bio­rąc pod uwa­gę glo­bal­ne ocie­ple­nie, gro­żą licz­ny­mi pożarami. 

Można wyci­nać poje­dyn­cze drze­wa zacho­wu­jąc więk­szość drze­wo­sta­nu albo użyć har­we­ste­rów, któ­re zapew­nia­ją szyb­ki zysk, jed­nak nisz­czą cały eko­sys­tem wraz ze skom­pli­ko­wa­ny­mi rela­cja­mi drzew z grzy­ba­mi i inny­mi organizmami. 

A zdro­wy las potrze­bu­je całe­go swo­je­go eko­sys­te­mu i nie da się go odtwo­rzyć nasadzeniami.

Szkoła a rozwój dzieci

Szkoła może być zor­ga­ni­zo­wa­na w spo­sób bar­dziej lub mniej zgod­ny z wie­dzą o roz­wo­ju dzie­ci i bar­dziej lub mniej opar­ta na przy­mu­sie. Można two­rząc pro­gram edu­ka­cyj­ny, brać pod uwa­gę prze­cięt­ną goto­wość dzie­ci w danym wie­ku, dzię­ki cze­mu więk­szość ma szan­sę go przy­swo­ić. Można sza­no­wać potrze­bę rela­cji z inny­mi i dbać o inte­gra­cję kla­sy, moż­na zgod­nie z wyni­ka­mi badań pozwa­lać dzie­ciom pić wodę w cza­sie lekcji.

To wszyst­ko ma sens. A jed­nak to za mało. Potrzebujemy wię­cej obsza­rów pozo­sta­wio­nych bez inge­ren­cji czło­wie­ka, tak by przy­ro­da mia­ła szan­sę sama się regu­lo­wać. Wymaga to zaufa­nia, któ­re jest zresz­tą popar­te coraz licz­niej­szy­mi wyni­ka­mi badań: przy­ro­da od miliar­dów lat regu­lu­je się sama i nie potrze­bu­je do tego człowieka. 

Myślę też, że nie może­my ufać przy­ro­dzie i nie ufać dzie­ciom, było­by to nielogiczne. 

Z badań posłu­gu­ją­cych się meto­da­mi neu­ro­obra­zo­wa­nia mózgu wyni­ka jasno, że dziec­ko (tak samo zresz­tą doro­sły) sku­tecz­nie uczy się tyl­ko tego, co je inte­re­su­je. A każ­de­go w danym momen­cie inte­re­su­je coś inne­go, więc nie da się stwo­rzyć odpo­wied­nie­go pro­gra­mu naucza­nia. Wiadomo też, że dzie­ci nie uczą się ina­czej niż przez zaba­wę i prze­ciw­sta­wia­nie zaba­wy nauce nie ma sensu.

Różnorodność i bioróżnorodność

Tak jak potrze­bu­je­my bio­róż­no­rod­no­ści, tak samo potrze­bu­je­my róż­no­rod­no­ści w naszych ludz­kich spo­łecz­no­ściach. Społeczeństwo nie pole­ga na tym, że każ­dy robi to samo, a następ­nie wszy­scy są oce­nia­ni wedle z góry narzu­co­nych kry­te­riów. Wręcz prze­ciw­nie, róż­ni ludzie wyko­nu­ją róż­ne zawo­dy i zaj­mu­ją się róż­ny­mi spra­wa­mi w zależ­no­ści od swo­ich zdol­no­ści i zain­te­re­so­wań. W tym sen­sie szko­ła w ogó­le nie przy­go­to­wu­je do życia w społeczeństwie.

Jak zaufać przyrodzie

Różnorodność zwięk­sza szan­se na prze­trwa­nie w zmie­nia­ją­cych się warun­kach. Homo sapiens jest bar­dzo mało zróż­ni­co­wa­nym gatun­kiem pod wzglę­dem gene­tycz­nym, za to jeste­śmy w sta­nie osią­gnąć nie­zwy­kłe zróż­ni­co­wa­nie idei i stra­te­gii dzia­ła­nia, wła­śnie dzię­ki temu prze­trwa­li­śmy do dzi­siej­szych cza­sów. Oczekiwanie od wszyst­kich tego same­go jest nieprzystosowawcze. 

A wie­my na pew­no, że świat się zmie­nia, mamy do czy­nie­nia z pan­de­mią i ze zmia­na­mi kli­ma­tycz­ny­mi. Tak napraw­dę nie wie­my, jakie umie­jęt­no­ści będą potrzeb­ne w przyszłości.

Czas wolny, czas posłuszeństwa

Od cza­su wyna­le­zie­nia rol­nic­twa i hodow­li zwie­rząt, czy­ni­my sobie zie­mię pod­da­ną, robi­my to coraz sku­tecz­niej, bru­tal­niej i bar­dziej eks­pan­syw­nie. Od tego same­go cza­su od dzie­ci wyma­ga się posłu­szeń­stwa i wyko­ny­wa­nia nud­nych i żmud­nych zadań. Od począt­ku XX wie­ku czas wol­ny, któ­ry dzie­ci mogą poświę­cić na swo­bod­ną zaba­wę, cią­gle się zmniej­sza, a licz­ba godzin spę­dza­nych w szko­le, przy lek­cjach i na dodat­ko­wych zaję­ciach edu­ka­cyj­nych sta­le rośnie. 

Żyjemy w samym środ­ku świa­ta, w któ­rym do pod­sta­wo­wych war­to­ści nale­żą wydaj­ność i kon­tro­la. Żeby zaufać dzi­kiej przy­ro­dzie, musi­my zaufać dzie­ciom, któ­re są bli­żej swo­jej dzi­kiej natu­ry. I musi­my zaufać sobie, a tego zosta­li­śmy przez lata oduczeni.

*W tek­ście znaj­du­ją się infor­ma­cje i inspi­ra­cje z ksią­żek Petera Wohllebena, Andre Sterna, Petera Graya, Pawła Kaczmarzyka.

- autopromocja -
Ola Jagła
Ola Jagła
Pochodzę z Warszawy, od 20 lat mieszkam w Ośnie Lubuskim. Jestem psycholożką, lubię rozmawiać z ludźmi o sprawach ważnych. Lubię chodzić po lesie, wciąż uczę się, że jestem częścią przyrody, i chcę ją chronić.
Podziel się
Czytaj także

Tam, gdzie rosną szmaciaki

Siedzuń (sparassis), strzępiak, strzępulec, orysz, orosz, baran, kwoka, kozia broda. Te wszystkie określenia dotyczą jednego grzyba. Rośnie od lipca do października, pojedynczo, u podstawy...

Zamiast fabryki FSO osiedle z zieloną energią

W Warszawie na terenach po Fabryce Samochodów Osobowych na Żeraniu powstanie ogromne osiedle przyjazne dla mieszkańców. W planach jest aż 12 tys. mieszkań z...
213FaniLubię
122ObserwującyObserwuj
217ObserwującyObserwuj
energetycznie

Zakaz dla kotłów na pellet w uchwale antysmogowej budzi sprzeciw

Nie tylko węgiel jest niemile widziany w uchwałach antysmogowych. Jak się okazuje, także piece na pellet mogą dostać zakaz wykorzystywania. Duży polski producent kotłów...

Zielona energia w każdej godzinie

Polenergia, spółka kontrolowana przez Dominikę Kulczyk, chwali się, że dostarczy klientom indywidualnym i biznesowym energię elektryczną z odnawialnych źródeł. Certyfikat TÜV SÜD potwierdza, że...
- reklama -

Słoneczniki Helianthus Klytia

Przed kwitnieniem głowy...

Ceny paliw elektryzują

Ceny paliw elektryzują...

Przyczyny globalnego ocieplenia

Na jednym zdjęciu. Największy...
1 KOMENTARZ

Komantowanie zamknięte

A jeszcze lepsze jest to...