A co jeśli rośliny widzą?

Jesteśmy przy­zwy­cza­je­ni do pew­nych prawd i uzna­je­my je za nauko­we. Na przy­kład, że ewo­lu­cja pole­ga na cią­głym dosko­na­le­niu się i że kolej­ne gatun­ki są pod róż­ny­mi wzglę­da­mi coraz lep­sze. Tak więc na górze hie­rar­chii znaj­du­je się czło­wiek (a zwłasz­cza doro­sły czło­wiek płci męskiej o bia­łym kolo­rze skó­ry), niżej zwie­rzę­ta, jesz­cze niżej – rośli­ny. Podobnie uwa­ża­my, że histo­ria czło­wie­ka to cią­gły roz­wój sta­le popra­wia­ją­cy nasze moż­li­wo­ści i warun­ki życia. 

Zwycięzcy piszą historię

Wiele lat temu w książ­ce Jareda Diamonda pt. „Trzeci szym­pans“ prze­czy­ta­łam, że rol­nic­two i hodow­la zwie­rząt wca­le nie musia­ły być dla ludzi jed­no­znacz­nie lep­sze niż zbie­rac­two i łowiec­two, oraz że porów­na­nie kości żyją­cych w podob­nych okre­sach zbie­ra­czy i rol­ni­ków poka­zu­je, że zbie­ra­cze byli zdrowsi. 

Czytaj: Jak zaufać przy­ro­dzie i pozwa­lać jej się odradzać

No cóż, zwy­cięz­cy piszą histo­rię. A zwy­cięz­ca­mi byli rol­ni­cy i hodowcy.

Być może rośliny widzą

Teraz w książ­ce Petera Wohllebena pt. „Dotknij, poczuj, zobacz“ czy­tam, że obo­wią­zu­ją­ca hie­rar­chicz­na orga­ni­za­cja według wyż­szo­ści poszcze­gól­nych ist­nień (od roślin przez zwie­rzę­ta po czło­wie­ka) nie opie­ra się na zdo­by­czach nauko­wych, lecz jest dyk­to­wa­na przez histo­rię kul­tu­ry i reli­gię. Czyli przez zwy­cięz­ców. Autor przy­ta­cza m.in, wyni­ki badań, wedle któ­rych jest moż­li­we, że rośli­ny widzą. Być może dla­te­go zewnętrz­na war­stwa liści jest prze­zro­czy­sta, a „u nie­któ­rych roślin jej komór­ki mają soczew­ko­wa­ty kształt, przez co sku­pia­ją świa­tło – funk­cjo­nal­nie przy­po­mi­na­ją pod tym wzglę­dem soczew­kę ludz­kie­go oka“. Fascynujące… ale bra­ku­je pie­nię­dzy na dal­sze badania. 

Jak darzyć istnienia szacunkiem

W zasa­dzie już wia­do­mo, że dal­sze dąże­nie do roz­wo­ju pole­ga­ją­ce­go na hie­rar­chii i zwy­cię­ża­niu innych ludzi i innych gatun­ków, pro­wa­dzi do zagła­dy. Ale na to, by dostrzec war­tość współ­za­leż­no­ści i zacząć darzyć wszyst­kie ist­nie­nia sza­cun­kiem, wciąż bra­ku­je… pie­nię­dzy, otwar­to­ści, czasu?

Coraz czę­ściej moż­na się spo­tkać z prze­ko­na­niem, że czło­wiek jest jed­nym z wie­lu ele­men­tów eko­sys­te­mu, wca­le nie nad­rzęd­nym. Wszystkie ele­men­ty są współ­za­leż­ne i każ­dy odgry­wa rolę nie­zbęd­ną, by zacho­wać rów­no­wa­gę całe­go eko­sys­te­mu. Może jest w tym tro­chę nadziei.