Owoce i warzywa bez plastiku w sklepach

Zakaz pako­wa­nia warzyw i owo­ców w pla­sti­ko­we opa­ko­wa­nia prze­te­sto­wa­ła Francja, jed­nak teraz zmie­nia prze­pi­sy. Plastikowe opa­ko­wa­nia owo­ców i warzyw ogra­ni­cza też Hiszpania. Polskie mini­ster­stwo kli­ma­tu pra­cu­je nad ogra­ni­cze­niem opa­ko­wań z pla­sti­ku, ale nie zamie­rza wychy­lać się poza unij­ną dyrektywę.

Francja zmienia zakaz pakowania owoców w plastik

Francuski rząd w 2020 roku przy­jął usta­wę o gospo­dar­ce o obie­gu zamknię­tym. Wprowadziła ona zakaz od 2022 roku pako­wa­nia warzyw i owo­ców w opa­ko­wa­nia z two­rzyw sztucz­nych. Zakaz objął ilo­ści do 1,5 kg, w tym bana­ny, jabł­ka, grusz­ki i papry­kę. Jednocześnie wska­za­no wyjąt­ki od regu­ły, ze wzglę­du na moż­li­wość psu­cia się owo­ców sprze­da­wa­nych luzem. W ten spo­sób wyeli­mi­no­wa­no rocz­nie ponad miliard nie­po­trzeb­nych pla­sti­ko­wych opakowań. 

Francja musi jed­nak zmie­nić to roz­po­rzą­dze­nie, ponie­waż zaskar­ży­ły je orga­ni­za­cje pro­du­cen­tów pla­sti­ko­wych opa­ko­wań oraz pro­du­cen­ci owo­ców i warzyw, a euro­pej­ski Trybunał Sprawiedliwości sta­nął po ich stro­nie. Rozporządzenie wymie­nia dłu­gą listę wyjąt­ków od zaka­zu, ale nie wszyst­kie wymie­nio­ne na nim warzy­wa i owo­ce rze­czy­wi­ście mogą psuć się luzem.

Czytaj tak­że: Kaucja za butel­ki pla­sti­ko­we i szkla­ne. Są szczegóły

Francuski rząd jed­nak nie pod­da­je się i zamie­rza pod koniec mar­ca tego roku przy­go­to­wać nowe roz­po­rzą­dze­nie. Ten nowy tekst będzie rów­nież zawie­rał wykaz owo­ców i warzyw na sta­łe wyłą­czo­nych z zaka­zu – zapo­wie­dzia­ło mini­ster­stwo eko­lo­gii.

Hiszpania: zakaz pakowania wybranych owoców i warzyw 

Hiszpania mia­ła od 2023 roku tak­że zaka­zać pako­wa­nia w pla­stik owo­ców i warzyw. Przepisy są już czę­ścio­wo goto­we. Od tego roku obo­wią­zu­ją opła­ty za jed­no­ra­zo­we opa­ko­wa­nia, ponie­waż Hiszpanie już imple­men­to­wa­li dyrek­ty­wę w spra­wie zmniej­sze­nia wpły­wu nie­któ­rych pro­duk­tów z two­rzyw sztucz­nych na śro­do­wi­sko (tzw. dyrek­ty­wa SUP).

Ze swo­jej stro­ny hisz­pań­scy sprze­daw­cy deta­licz­ni żyw­no­ści muszą pod­jąć nie­zbęd­ne środ­ki, aby ofe­ro­wać luzem te świe­że owo­ce i warzy­wa, któ­re są sprze­da­wa­ne w cało­ści. Obowiązek ten nie doty­czy owo­ców i warzyw pako­wa­nych w par­tiach o masie 1,5 kilo­gra­ma lub wię­cej. Ponadto wyjąt­ki obej­mą owo­ce i warzy­wa z chro­nio­ną lub zare­je­stro­wa­ną odmia­ną, o wska­za­nej zróż­ni­co­wa­nej jako­ści, pocho­dze­nia eko­lo­gicz­ne­go, a tak­że te, któ­re stwa­rza­ją ryzy­ko zepsu­cia lub uschnię­cia w przy­pad­ku sprze­da­ży luzem. Wszytko zosta­nie okre­ślo­ne w zarzą­dze­niu Ministerstwa Rolnictwa, Rybołówstwa i Żywności. Po opu­bli­ko­wa­niu tego wyka­zu przed­się­bior­cy będą mie­li 6 mie­się­cy na dosto­so­wa­nie się.

W celu pro­mo­wa­nia sprze­da­ży żyw­no­ści luzem, zwłasz­cza w przy­pad­kach, gdy opa­ko­wa­nie nie wno­si do pro­duk­tu żad­nej war­to­ści doda­nej, deta­li­ści zaj­mu­ją­cy się sprze­da­żą żyw­no­ści o powierzch­ni rów­nej lub więk­szej niż 400 m² prze­zna­czą co naj­mniej 20 proc. swo­jej powierzch­ni sprze­da­ży do ofer­ty pro­duk­tów pre­zen­to­wa­nych bez opa­ko­wa­nia pod­sta­wo­we­go, w tym sprze­da­ży luzem lub w opa­ko­wa­niach wie­lo­krot­ne­go użytku.

Hiszpańskie Ministerstwo Transformacji Ekologicznej i Wyzwań Demograficznych

Polskie przepisy o plastikowych opakowaniach

Polski rząd jak dotąd nie imple­men­to­wał dyrek­ty­wy SUP. Nad pro­jek­tem zmia­ny usta­wy o obo­wiąz­kach przed­się­bior­ców (numer UC73) pra­ce trwa­ją już pra­wie dwa lata. Ta usta­wa zaka­że opa­ko­wań z oksy­de­gra­do­wal­nych two­rzyw sztucz­nych oraz pojem­ni­ków na żyw­ność z poli­sty­re­nu eks­pan­do­wa­ne­go. Na tę chwi­lę Ministerstwo Klimatu i Środowiska nie pla­nu­je wpro­wa­dze­nia zaka­zu pako­wa­nia warzyw i owo­ców w pla­stik – poin­for­mo­wa­ło nas MKiŚ. 

W pla­nach są tak­że kau­cje za butel­ki szkla­ne i pla­sti­ko­we, a bran­ża pro­du­cen­tów żyw­no­ści już wręcz ape­lu­je, by przy­spie­szyć nad tym prace. 

Istnieje real­ne zagro­że­nie, że sys­tem kau­cyj­ny może nie być uchwa­lo­ny w tej kaden­cji Sejmu, co ozna­cza, że zna­czą­ce zwięk­sze­nie zbiór­ki i recy­klin­gu odpa­dów opa­ko­wa­nio­wych po napo­jach, w tym bute­lek PET, zamiast już w roku 2025, będzie moż­li­we naj­wcze­śniej w 2030.

Polska Federacja Producentów Żywności 

Za wpro­wa­dze­niem sys­te­mu kau­cyj­ne­go jest pra­wie 90 proc. pol­skich kon­su­men­tów i cała bran­ża napo­jo­wa. Jak argu­men­tu­je PFPŻ, dzię­ki temu z par­ków, lasów i ulic znik­ną puste butel­ki PET i pusz­ki po napo­jach. Kaucje przy­czy­nią się rów­nież do popra­wy czy­sto­ści powie­trza, bo butel­ki PET prze­sta­ną być spa­la­ne w piecach.