Jaka będzie rola lasów w Unii Europejskiej

Rada Europejska przy­ję­ła w mar­cu regu­la­cje doty­czą­ce roli lasów w poli­ty­ce kli­ma­tycz­nej. Polska jako jedy­na gło­so­wa­ła prze­ciw. To może budzić zdzi­wie­nie, ponie­waż nawet Szwecja, któ­ra bar­dzo moc­no dba o swo­je inte­re­sy leśne, wstrzy­ma­ła się od gło­su. Polska zosta­ła osa­mot­nio­na w lasach. 

Unia Europejska dąży do zwięk­sze­nia roli lasów w pochła­nia­niu gazów cie­plar­nia­nych, łącz­nie z rol­nic­twem. To wyma­ga więk­szej ochro­ny bio­róż­no­rod­no­ści i zapew­nie­nia, że lasy będą się odra­dzać, utrzy­mu­jąc swo­ją rolę. To też jed­nak ozna­cza koniecz­ność zmia­ny obec­nej poli­ty­ki w Lasach Państwowych. I tu zaczy­na­ją się schody. 

Jak czy­ta­my w pol­skim sta­no­wi­sku, wyzna­czo­ny Polsce cel pochła­nia­nia emi­sji jest „nie­re­ali­stycz­ny“. Cel wyzna­cza zmia­na roz­po­rzą­dze­nia LULUCF, co jest jest czę­ścią unij­ne­go pakie­tu „Fit for 55”.

Rozwiązania przy­ję­te w rewi­zji roz­po­rzą­dze­nia LULUCF nad­mier­nie obcią­ża­ją lasy pod kątem
reali­za­cji celów kli­ma­tycz­nych, a jed­no­cze­śnie mogą spo­wo­do­wać ogra­ni­cze­nie pozy­ska­nia
drew­na, a co za tym idzie wpły­nąć nega­tyw­nie na rynek pra­cy w sek­to­rze leśno-​drzewnym, któ­ry
w Polsce zatrud­nia oko­ło 400 tys. osób

Oświadczenie Polski

Właśnie w tym kon­tek­ście nale­ży teraz oce­niać poli­ty­kę leśną. Każdy, kto chciał­by wyro­bić sobie o niej wła­sne zda­nie, nie tyl­ko na pod­sta­wie spa­ce­ru po lasach, powi­nien tak­że obej­rzeć dwie deba­ty, któ­re odby­ły się w sej­mie 12 kwietnia. 

Lasy, Unia Europejska, TFUE i politycy

Na posie­dze­niu Komisji ds. Unii Europejskiej odby­ło się pierw­sze czy­ta­nie posel­skiej uchwa­ły w obro­nie pol­skich lasów. Małgorzata Golińska (PiS) wymie­ni­ła, któ­re regu­la­cje sto­so­wa­ne przez Unię Europejską „naru­sza­ją zasa­dy“ wyłącz­nej kom­pe­ten­cji UE w lasach: 

• Strategia o zacho­wa­niu róż­no­rod­no­ści biologicznej
• Strategia leśna
• Prawo kli­ma­tycz­ne
• LULUCF
• Rozporządzenie doty­czą­ce odbu­do­wy zaso­bów przyrodniczych
• Plany spo­rzą­dza­nia stra­te­gicz­nych pla­nów leśnych, moni­to­ro­wa­nia lasów.

LULUCF to kate­go­ria doty­czą­ca pochła­nia­nia emi­sji gazów cie­plar­nia­nych (land use, land-​use chan­ge and fore­stry), któ­ra zosta­ła wpro­wa­dzo­na przez ONZ (Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w spra­wie zmian kli­ma­tu (UNFCCC) ma już 30 lat). 

Warto też zapo­znać się z opi­nią Komisji ENVI Parlamentu Europejskiego w spra­wie zmia­ny trak­ta­tów. Opinia zawie­ra znacz­nie wię­cej infor­ma­cji niż tyl­ko o lasach, w tym o neu­tral­no­ści kli­ma­tycz­nej i o ochro­nie zdro­wia. Poseł Andrzej Grzyb (PSL), wcze­śniej wie­lo­let­ni euro­po­seł, zauwa­żył, że w opi­nii jest także:

• ujed­no­li­ce­nie stan­dar­dów lecze­nia w UE
• wspar­cie dla dia­gno­sty­ki i lecze­nia cho­rób rzadkich
• wspar­cie dla OZE.

Jak zazna­czył poseł Grzyb, mamy do czy­nie­nia z ini­cja­ty­wą wła­sną Parlamentu Europejskiego, a takie ini­cja­ty­wy mogą być w nie­zgo­dzie ze sta­no­wi­skiem państw człon­kow­skich. Nie ma nato­miast żad­nej ini­cja­ty­wy kon­fe­ren­cji mię­dzy­rzą­do­wej na pozio­mie euro­pej­skim doty­czą­cej zmia­ny trak­ta­tów. Wyłącznym panem trak­ta­tu o funk­cjo­no­wa­niu Unii Europejskiej są pań­stwa człon­kow­skie i wszyst­kie musia­ły­by wydać zgo­dę na jego zmia­nę. Komisja Europejska nie wystą­pi­ła z żad­ną taką inicjatywą. 

Plany urządzania lasów do zmiany

Tego same­go dnia odby­ło się w sej­mie posie­dze­nie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa w spra­wie wyro­ku euro­pej­skie­go Trybunału Sprawiedliwości (TSUE) z począt­ku mar­ca. Polska prze­gra­ła spra­wę, któ­ra doty­czy w czę­ści dru­giej kon­tro­li spo­łecz­nej nad pla­na­mi urzą­dza­nia lasów. Jak zauwa­żył Bartosz Kwiatkowski z fun­da­cji Frank Bold, ten wyrok jest prze­ło­mo­wy i będzie miał zasto­so­wa­nie nie tyl­ko do poli­ty­ki Polski. 

Czytaj tak­że: Spór o lasy z Komisją Europejską

Mimo że wyrok skry­ty­ko­wa­ły Lasy Państwowe, już mie­siąc po tym wice­mi­ni­ster kli­ma­tu i śro­do­wi­ska Edward Siarka w sej­mie wypo­wie­dział się w zupeł­nie innym tonie. „Analizujemy moż­li­wo­ści wyko­na­nia wyro­ku w czę­ści dru­giej“ – zapewnił.

Zapewniamy, że wszyst­kie te kwe­stie zwią­za­ne z pla­na­mi urzą­dza­nia lasów będą zmie­nia­ne. Przygotowujemy odpo­wied­nie pro­po­zy­cje legi­sla­cyj­ne, któ­re będą uzgad­nia­ne z Komisją Europejską. 

Edward Siarka

Podczas sej­mo­wej dys­ku­sji przed­sta­wi­cie­le LP musie­li tez odnieść się do pro­wa­dzo­nych wyci­nek. Coraz bar­dziej bowiem rzu­ca­ją się w oczy poła­cie lasów, któ­re poszły pod topór. Tymczasem wice­mi­ni­ster Edward Siarka zapew­nił, że w wie­lu miej­scach rezy­gnu­je się z tzw. zrę­bów zupeł­nych i wyda­no zarzą­dze­nie, by ich uni­kać zwłasz­cza w obrę­bie dużych miast, w odle­gło­ści od nich do 50 km. W Polsce, jeśli cho­dzi o pozy­ski­wa­nie drew­na, ponad poło­wę jest uzy­ski­wa­ne w tzw. pra­cach pielęgnacyjnych. 

Posłanka Urszula Zielińska (Zieloni) wska­za­ła jed­nak, że nastą­pił znacz­ny wzrost wyrę­bów zupeł­nych, któ­ry urósł do pozio­mu z poło­wy lat 80. Pokazuje to wyraź­nie Raport o sta­nie lasów w Polsce (stro­na 141). Średnio zrę­by obej­mu­ją rocz­nie 33 tys. ha, pod­czas gdy 7 lat wcze­śniej było to 25 tys. ha.

Przedstawiciel Lasów Państwowych uznał, że dane źle odczy­ta­ła, a przy­czy­ną ogrom­nych zrę­bów jest klę­ska z 2017 roku, któ­ra obję­ła ponad 80 tys. ha lasów co odpo­wia­da powierzch­ni pię­ciu nad­le­śnictw w Polsce. 

Posłowie nie uzy­ska­li jed­nak wie­lu odpo­wie­dzi, m.in. na temat tego, dla­cze­go tak dużo pol­skie­go drew­na tra­fia za granicę.