Raport IPCC: 4 rzeczy, które musisz wiedzieć

Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu IPCC publi­ku­je swój szó­sty raport. Zmiany kli­ma­tu postę­pu­ją, poli­ty­cy nie kwa­pią się do reali­za­cji obiet­nic, a cza­su jest coraz mniej. 

IPCC aktu­ali­zu­je po raz szó­sty Assessment Report (AR6), któ­ry ma być goto­wy do koń­ca roku. Najnowsza, trze­cia część, jest efek­tem prac III Grupy Roboczej (WG3) i doty­czy mity­ga­cji, czy­li łago­dze­nia wpły­wu na kli­mat i jego skut­ków. Obejmuje oce­nę mode­li przy­szłych sce­na­riu­szy ogra­ni­cza­nia emi­sji czy­li jak ludz­kość może unik­nąć kata­stro­fy klimatycznej. 

Liczący pra­wie 3 tys. stron raport o zmia­nach kli­ma­tu to z pew­no­ścią nie­ła­twa lek­tu­ra. Przedstawiamy kil­ka waż­nych wniosków. 

Cel 1,5°C prawie poza zasięgiem

Bez zmian, obec­ny trend emi­sji gazów cie­plar­nia­nych może spo­wo­do­wać ocie­ple­nie kli­ma­tu ponad dwu­krot­nie więk­sze niż doce­lo­wy limit. Porozumienie pary­skie z 2015 r. okre­śla ten limit na nie wię­cej niż 1,5° Celsjusza powy­żej pozio­mów sprzed epo­ki przemysłowej.

„Budżet węglo­wy”, czy­li czas, jaki pozo­stał do prze­kro­cze­nia limi­tów tem­pe­ra­tu­ry, wyczer­pu­je się. Do koń­ca deka­dy emi­sje wzro­sną o 14 proc. Raport sta­wia spra­wę jasko: glo­bal­ne emi­sje gazów cie­plar­nia­nych muszą osią­gnąć szczyt do 2025 r. Potem do 2030 r. muszą spaść o 43 proc., w tym emi­sje meta­nu – o jed­ną trzecią. 

Nie stać nas już na dal­sze odkła­da­nie dzia­łań. Im póź­niej zacznie­my wdra­żać roz­wią­za­nia zapew­nia­ją­ce głę­bo­kie reduk­cje, tym trud­niej będzie je osią­gnąć. Z dru­giej stro­ny przy­spie­sze­nie wdra­ża­nia bez­e­mi­syj­nych roz­wią­zań przy­nie­sie zna­czą­ce dodat­ko­we korzy­ści w zakre­sie popra­wy jako­ści powie­trza i ochro­ny zdro­wia. Musimy natych­miast skoń­czyć sub­sy­dio­wa­nie paliw kopal­nych, a środ­ki prze­kie­ro­wać na czy­ste roz­wią­za­nia słu­żą­ce reduk­cji emisji. 

prof. Zbigniew Karaczun, Koalicja Klimatyczna

OZE, atom i co jeszcze? 

Zaledwie kil­ka­na­ście kra­jów od ponad dzie­się­ciu lat notu­je spa­dek emi­sji gazów cie­plar­nia­nych. Niektóre osią­ga­ją rocz­ne tem­po reduk­cji emi­sji o 4 proc., co jed­nak prze­kła­da się na ocie­pla­nie kli­ma­tu o 2°C, zamiast 1,5°C.

Raport przy­po­mi­na, że kosz­ty ener­gii pozy­ska­nej ze słoń­ca spa­dły o 85 proc., a z wia­tru – o 55 proc. w latach 2010–2019. W wie­lu miej­scach (w tym w Polsce) te tech­no­lo­gie są tań­sze niż wytwa­rza­nie ener­gii elek­trycz­nej z paliw kopalnych. 

Technologie na małą ska­lę (np. ener­gia sło­necz­na, bate­rie) szyb­ciej przyj­mu­ją się i są coraz lep­sze, pod­czas gdy tech­no­lo­gie na dużą ska­le, jak ener­ge­ty­ka jądro­wa czy CCS, nie poczy­ni­ły w ostat­nich latach wystar­cza­ją­ce­go postę­pu. Duże szan­sę da też zwięk­sze­nie efek­tyw­no­ści ener­ge­tycz­nej i zarzą­dza­nie ener­gią odnawialną.

Czytaj tak­że: Zmiany klima­tu nasi­la­ją się 

Różne sce­na­riu­sze zapew­nia­ją ogra­ni­cze­nia ocie­ple­nia kli­ma­tu do 1,5 °C. Co je łączy to wyso­ki udział OZE i rezy­gna­cja z wyko­rzy­sta­nia węgla, jeśli nie towa­rzy­szy temu pochła­nia­nie emisji. 

Wychwytywanie CO2

Prawdopodobnie usu­wa­nie dwu­tlen­ku węgla z atmos­fe­ry będzie nie­unik­nio­ne, by osią­gnać zero­we emi­sje nett­to. Istnieje wie­le spo­so­bów na obni­że­nie CO₂. Niektóre z nich są zna­ne od wie­ków, jak zatrzy­ma­nie wyle­sia­nia i ponow­ne zale­sia­nie. Inne są nowe i coraz bar­dziej przy­cią­ga­ją inwe­sty­cje, takie jak bez­po­śred­nie wychwy­ty­wa­nie CO₂ z powie­trza (DACCS). Raport wymie­nia też BECCS, czy­li wychwy­ty­wa­nie emi­sji z bioenergii. 

Jesteśmy na roz­dro­żu. Decyzje, któ­re podej­mu­je­my teraz, mogą zapew­nić bez­piecz­ną przy­szłość. Posiadamy narzę­dzia i wie­dzę nie­zbęd­ną do ogra­ni­cza­nia ocieplenia

Hoesung Lee, szef IPCC.

Zmiana stylu życia 

Klimatolodzy uży­wa­ją ter­mi­nu łago­dze­nie, aby objąć wszyst­kie spo­so­by ogra­ni­cze­nia przy­czyn zmian kli­ma­tycz­nych. Po raz pierw­szy w bada­niu IPCC sku­pia­ją­cym się na tych meto­dach zapo­bie­ga­nia, naukow­cy przyj­rze­li się reduk­cji emi­sji od stro­ny popytu. 

Nie może­my też zapo­mi­nać, że choć ener­ge­ty­ka jest pod­sta­wą, to głę­bo­kie zmia­ny sys­te­mo­we muszą objąć wszyst­kie sek­to­ry gospo­dar­ki – w tym trans­port, budow­nic­two, rol­nic­two i leśnic­two. Musimy też w spój­ny spo­sób odpo­wie­dzieć na wyzwa­nia mię­dzy­sek­to­ro­we, takie jak wzrost zapo­trze­bo­wa­nia na zie­lo­ną ener­gię przy prze­cho­dze­niu na napęd elek­trycz­ny w trans­por­cie czy elek­trycz­ne sys­te­my grzew­cze. Między inny­mi dla­te­go tak pil­ne wdro­że­nie poli­ty­ki oszczęd­no­ści, zmniej­sza­nia zuży­cia ener­gii w każ­dej formie

Urszula Stefanowicz, Polski Klub Ekologiczny 

Zmia­ny beha­wio­ral­ne i kul­tu­ro­we mogą zmniej­szyć emi­sje do 2050 r. o 40–70 proc. Spożycie woło­wi­ny, podró­że lot­ni­cze i zuży­cie ener­gii w budyn­kach to obsza­ry, na któ­re połą­czo­ne decy­zje wie­lu osób mogą mieć zna­czą­cy wpływ. Należy pamię­tać, że 10 proc. naj­bo­gat­szych państw odpo­wia­da za pra­wie poło­wę świa­to­wych emisji.

You will find more info­gra­phics at Statista