Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu IPCC publikuje swój szósty raport. Zmiany klimatu postępują, politycy nie kwapią się do realizacji obietnic, a czasu jest coraz mniej.
IPCC aktualizuje po raz szósty Assessment Report (AR6), który ma być gotowy do końca roku. Najnowsza, trzecia część, jest efektem prac III Grupy Roboczej (WG3) i dotyczy mitygacji, czyli łagodzenia wpływu na klimat i jego skutków. Obejmuje ocenę modeli przyszłych scenariuszy ograniczania emisji czyli jak ludzkość może uniknąć katastrofy klimatycznej.
Liczący prawie 3 tys. stron raport o zmianach klimatu to z pewnością niełatwa lektura. Przedstawiamy kilka ważnych wniosków.
Cel 1,5°C prawie poza zasięgiem
Bez zmian, obecny trend emisji gazów cieplarnianych może spowodować ocieplenie klimatu ponad dwukrotnie większe niż docelowy limit. Porozumienie paryskie z 2015 r. określa ten limit na nie więcej niż 1,5° Celsjusza powyżej poziomów sprzed epoki przemysłowej.
„Budżet węglowy”, czyli czas, jaki pozostał do przekroczenia limitów temperatury, wyczerpuje się. Do końca dekady emisje wzrosną o 14 proc. Raport stawia sprawę jasko: globalne emisje gazów cieplarnianych muszą osiągnąć szczyt do 2025 r. Potem do 2030 r. muszą spaść o 43 proc., w tym emisje metanu – o jedną trzecią.
Nie stać nas już na dalsze odkładanie działań. Im później zaczniemy wdrażać rozwiązania zapewniające głębokie redukcje, tym trudniej będzie je osiągnąć. Z drugiej strony przyspieszenie wdrażania bezemisyjnych rozwiązań przyniesie znaczące dodatkowe korzyści w zakresie poprawy jakości powietrza i ochrony zdrowia. Musimy natychmiast skończyć subsydiowanie paliw kopalnych, a środki przekierować na czyste rozwiązania służące redukcji emisji.
prof. Zbigniew Karaczun, Koalicja Klimatyczna
OZE, atom i co jeszcze?
Zaledwie kilkanaście krajów od ponad dziesięciu lat notuje spadek emisji gazów cieplarnianych. Niektóre osiągają roczne tempo redukcji emisji o 4 proc., co jednak przekłada się na ocieplanie klimatu o 2°C, zamiast 1,5°C.
Raport przypomina, że koszty energii pozyskanej ze słońca spadły o 85 proc., a z wiatru – o 55 proc. w latach 2010–2019. W wielu miejscach (w tym w Polsce) te technologie są tańsze niż wytwarzanie energii elektrycznej z paliw kopalnych.
Technologie na małą skalę (np. energia słoneczna, baterie) szybciej przyjmują się i są coraz lepsze, podczas gdy technologie na dużą skale, jak energetyka jądrowa czy CCS, nie poczyniły w ostatnich latach wystarczającego postępu. Duże szansę da też zwiększenie efektywności energetycznej i zarządzanie energią odnawialną.
Czytaj także: Zmiany klimatu nasilają się
Różne scenariusze zapewniają ograniczenia ocieplenia klimatu do 1,5 °C. Co je łączy to wysoki udział OZE i rezygnacja z wykorzystania węgla, jeśli nie towarzyszy temu pochłanianie emisji.
Wychwytywanie CO2
Prawdopodobnie usuwanie dwutlenku węgla z atmosfery będzie nieuniknione, by osiągnać zerowe emisje nettto. Istnieje wiele sposobów na obniżenie CO₂. Niektóre z nich są znane od wieków, jak zatrzymanie wylesiania i ponowne zalesianie. Inne są nowe i coraz bardziej przyciągają inwestycje, takie jak bezpośrednie wychwytywanie CO₂ z powietrza (DACCS). Raport wymienia też BECCS, czyli wychwytywanie emisji z bioenergii.
Jesteśmy na rozdrożu. Decyzje, które podejmujemy teraz, mogą zapewnić bezpieczną przyszłość. Posiadamy narzędzia i wiedzę niezbędną do ograniczania ocieplenia
Hoesung Lee, szef IPCC.
Zmiana stylu życia
Klimatolodzy używają terminu łagodzenie, aby objąć wszystkie sposoby ograniczenia przyczyn zmian klimatycznych. Po raz pierwszy w badaniu IPCC skupiającym się na tych metodach zapobiegania, naukowcy przyjrzeli się redukcji emisji od strony popytu.
Nie możemy też zapominać, że choć energetyka jest podstawą, to głębokie zmiany systemowe muszą objąć wszystkie sektory gospodarki – w tym transport, budownictwo, rolnictwo i leśnictwo. Musimy też w spójny sposób odpowiedzieć na wyzwania międzysektorowe, takie jak wzrost zapotrzebowania na zieloną energię przy przechodzeniu na napęd elektryczny w transporcie czy elektryczne systemy grzewcze. Między innymi dlatego tak pilne wdrożenie polityki oszczędności, zmniejszania zużycia energii w każdej formie
Urszula Stefanowicz, Polski Klub Ekologiczny
Zmiany behawioralne i kulturowe mogą zmniejszyć emisje do 2050 r. o 40–70 proc. Spożycie wołowiny, podróże lotnicze i zużycie energii w budynkach to obszary, na które połączone decyzje wielu osób mogą mieć znaczący wpływ. Należy pamiętać, że 10 proc. najbogatszych państw odpowiada za prawie połowę światowych emisji.
You will find more infographics at Statista