- reklama -
Strona głównaEcoLifeMaseczki, opakowania, ubrania to góra...

Maseczki, opakowania, ubrania to góra plastiku

Pandemia koro­na­wi­ru­sa spo­wo­do­wa­ła gwał­tow­ny wzrost ilo­ści odpa­dów z pla­sti­ku. Maski i ręka­wicz­ki, jed­no­ra­zo­we pojem­ni­ki na jedze­nie na wynos i opa­ko­wa­nia ze skle­pów onli­ne sta­ją się plagą. 

Miesięcznie zuży­wa­my 89 milio­nów masek medycz­nych na całym świe­cie, 76 milio­nów ręka­wi­czek do badań i 1,6 milio­na oku­la­rów ochron­nych – Światowa Organizacja Zdrowia.

Opakowania nadal odpo­wia­da­ją za 40 proc. pla­sti­ko­wej pro­duk­cji i są naj­waż­niej­szą czę­ścią glo­bal­ne­go pro­ble­mu. Europejczyk zuży­wa rocz­nie ok. 136 kg pla­sti­ku – trzy razy wię­cej niż śred­nia światowa. 

Plastik jest jed­nak też waż­ny w budow­nic­twie (np. rury) i prze­my­śle motoryzacyjnym. 

Plastik potrzebuje ropy

Co jest złe­go w pla­sti­ku? Nie tyl­ko to, że dłu­go zosta­je w śro­do­wi­sku. Zużycie i pro­duk­cja two­rzyw sztucz­nych wią­że się z wyko­rzy­sta­niem dużych ilo­ści paliw kopal­nych, co ma nega­tyw­ny wpływ na zmia­ny kli­ma­tycz­ne. Co wię­cej, spa­dek świa­to­wych cen ropy w wyni­ku pan­de­mii jesz­cze bar­dziej czy­ni pro­duk­cję pla­sti­ku opła­cal­ną. Tworzywa sztucz­ne z recy­klin­gu są już droższe. 

Jeśli pro­duk­cja i wyko­rzy­sta­nie two­rzyw sztucz­nych nadal będą rosły zgod­nie z prze­wi­dy­wa­nia­mi, prze­mysł ten będzie odpo­wia­dał za jed­ną pią­tą świa­to­we­go zuży­cia ropy do 2050 r.

Ubrania pełne plastiku

Częścią pro­ble­mu są tka­ni­ny wyko­na­ne z włó­kien syn­te­tycz­nych, takich jak polie­ster i nylon. Od póź­nych lat 90. polie­ster prze­wyż­szał baweł­nę jako włók­no naj­czę­ściej sto­so­wa­ne w mate­ria­łach. Sztuczne tka­ni­ny są wple­cio­ne w nasze codzien­ne życie. Znajdują się w ubra­niach, ręcz­ni­kach, prze­ście­ra­dłach, dywa­nach, zasło­nach i podusz­kach. Są w pasach bez­pie­czeń­stwa, opo­nach samo­cho­do­wych, odzie­ży robo­czej i sportowej. 

W prze­ci­wień­stwie do baweł­ny do pro­duk­cji włó­kien syn­te­tycz­nych nie wyko­rzy­stu­je się zaso­bów rol­ni­czych, tok­sycz­nych pesty­cy­dów ani nawo­zów. Ale powsta­ją z ropy (tek­sty­lia odpo­wia­da­ją za 1 proc. zuży­cia ropy na świe­cie), wyko­rzy­stu­ją nie­od­na­wial­ne zaso­by i mogą uwal­niać mikro­dro­bi­ny pla­sti­ku do wody.

Europa ma dużą pro­duk­cję sztucz­nych tek­sty­liów (2,2 mln ton). Do tego ogrom­ne ilo­ści impor­tu­je z Azji (obacz met­kę swo­ich ubrań).

Konsumenci w UE wyrzu­ca­ją rocz­nie 11 kilo­gra­mów tka­nin na oso­bę, oko­ło dwie trze­cie to włók­na syntetyczne.

Oddzielna zbiór­ka odpa­dów tek­styl­nych będzie obo­wiąz­ko­wa we wszyst­kich pań­stwach UE do 1 stycz­nia 2025 r. Już teraz jed­nak war­to przy­zwy­cza­jać Polaków do odpo­wied­nie­go pozby­wa­nia się ubrań i materiałów.

Czytaj: Nie prze­sa­dzaj z praniem

Spalanie? To też emisje CO2

Nagły wzrost wyko­rzy­sta­nia pla­sti­ku może zagro­zić celom unij­nym doty­czą­cym ogra­ni­cza­nia np. jed­no­ra­zó­wek. Do nie­daw­na pochwa­lo­no meto­dy radze­nia sobie z odpa­da­mi wysy­ła­jąc je do spa­lar­ni. Teraz jed­nak i to nie jest roz­wią­za­niem. Z ok. 30 mln ton zbie­ra­nych co roku odpa­dów pla­sti­ko­wych jed­na trze­cia tra­fia do recy­klin­gu. Reszta jest spa­la­na, co powo­du­je rocz­nie emi­sje 50–80 mln ton CO2 (wię­cej niż elek­trow­nia Bełchatów). Każda tona spa­la­ne­go pla­sti­ku to ok. 2,7 mln ton CO2. Recykling oszczę­dza oko­ło poło­wę tej emi­sji.

Nie zawsze jed­nak opła­ca się wszyst­ko kie­ro­wać do recy­klin­gu. Szczególny pro­blem jest z elek­tro­śmie­cia­mi, gdzie oprócz pla­sti­ku sto­so­wa­ne są róż­ne metale. 

Bioplastik? Mieszane uczucia

Ciekawie zaczy­na wyglą­dać dys­ku­sja wokół mate­ria­łów bio i bio­de­gra­do­wal­nych. Stanowią teraz tyl­ko oko­ło 1 proc. świa­to­wej pro­duk­cji, jed­nak brak regu­la­cji w tym obsza­rze utrud­nia oce­nę, czy napraw­dę ma to sens.

Tworzywa sztucz­ne „bio“ pocho­dzą w cało­ści lub czę­ścio­wo z bio­ma­sy, takiej jak kuku­ry­dza, trzci­na cukro­wa i celu­lo­za. Trzeba pamię­tać jed­nak, że ich pro­duk­cja wyma­ga ener­gii i grun­tów, co nie pozo­sta­je obo­jęt­ne na bio­róż­no­rod­ność, emi­sje gazów cie­plar­nia­nych i zapo­trze­bo­wa­nie na wodę.

Cała masa two­rzyw ma też ozna­cze­nia jako bio­de­gra­do­wal­ne. Powstają z bio­ma­sy, surow­ców kopal­nych lub z połą­cze­nia tych dwóch. Mogą ule­gać bio­de­gra­da­cji w warun­kach kom­po­stow­ni prze­my­sło­wej, ale nie w domo­wych kom­po­stow­niach ani w śro­do­wi­sku natu­ral­nym. To mylą­ce. W dodat­ku kon­su­ment nie roz­róż­nia „bio“ czy „bio­de­gra­do­wa­nych“.

Nie ma złotego środka

Nie ma jed­ne­go roz­wią­za­nia dla pro­ble­mu pla­sti­ku. Trzeba połą­czyć trzy ścież­ki – oce­nia w naj­now­szym rapor­cie Europejska Agencja Środowiska. Mowa o mądrzej­szym wyko­rzy­sta­niu, obie­gu zamknię­tym i mate­ria­łach odnawialnych. 

Naukowa Rada Doradcza Akademii Europejskich pro­po­nu­je 7 kroków:

  1. Zakaz eks­por­tu śmie­ci z pla­sti­ku poza UE
  2. Zero skła­do­wa­nia pla­sti­ku, ogra­ni­cze­nie jed­no­ra­zó­wek, np. przez sys­tem kaucji
  3. Rozszerzona odpo­wie­dzial­ność producenta
  4. Skończenie z wpro­wa­dza­ją­cy­mi w błąd infor­ma­cja­mi o „bio“ alternatywach 
  5. Lepszy recy­kling
  6. Ograniczenie rodza­jów uży­wa­nych pla­sti­ków i dodat­ków do nich
  7. Odpowiednia poli­ty­ka fiskal­na – kwo­ty, podatki.

W Polsce pro­blem pla­sti­ku sta­je się gło­śny głów­nie przez wyso­kie ceny odbio­ru śmie­ci. Oby to spo­wo­do­wa­ło grun­tow­na refor­mę sys­te­mu. Propozycje, jak to zro­bić już są, np. wpro­wa­dze­nie kau­cji. Brakuje osta­tecz­nej decyzji.


- autopromocja -
Magda Skłodowska
Magda Skłodowskahttps://ecoreporters.pl
Ekologią interesuję się od początku mojej pracy zawodowej, obecnie współtworzę portal WysokieNapiecie.pl. W swojej karierze pracowałam jako wydawca portalu tvn24bis.pl, byłam dziennikarką "Rzeczpospolitej" i "Pulsu Biznesu". Pełniłam funkcję rzecznika prasowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Otrzymałam wyróżnienie Towarowej Giełdy Energii w konkursie dla mediów Platynowe Megawaty oraz wyróżnienie Polskiego Stowarzyszenia Fotowoltaiki.
Podziel się
Czytaj także

Bocian, wczesny sztandar wiosny

Jeszcze pada śnieg, jeszcze są przymrozki, jednak od wieków bociany wyznaczają czas, gdy przychodzi wiosna. Tam, gdzie rzeka Biebrza wpada do Narwi, w miejscowości...

Banki wznawiają w 2023 r. kredyty Czyste Powietrze

Od początku roku w programie Czyste Powietrze obowiązuje wyższe dofinansowanie do wymiany pieca i do termomodernizacji domu. Sprawdzamy, jakie banki mają kredyt Czyste Powietrze...
212FaniLubię
117ObserwującyObserwuj
202ObserwującyObserwuj
energetycznie

Zakaz dla kotłów na pellet w uchwale antysmogowej budzi sprzeciw

Nie tylko węgiel jest niemile widziany w uchwałach antysmogowych. Jak się okazuje, także piece na pellet mogą dostać zakaz wykorzystywania. Duży polski producent kotłów...

Zielona energia w każdej godzinie

Polenergia, spółka kontrolowana przez Dominikę Kulczyk, chwali się, że dostarczy klientom indywidualnym i biznesowym energię elektryczną z odnawialnych źródeł. Certyfikat TÜV SÜD potwierdza, że...
- reklama -

Kawa na planty

Sprawdziłem. Krakowskie planty...

Cygnus Cygnus

Łabędzie krzykliwe, (Cygnus...

Płyńcie bezpiecznie

do swych przystani. Sezon...
2 KOMENTARZE
  1. Dlatego lepiej uzy­wac mase­czek nie­jed­no­ra­zo­wych – nie dosc ze te z Ffp 2 i 3 chro­nia tak­ze nosi­cie­la maski, to sa raz na zawsze, wymie­nia sie tyl­ko filtry

Komantowanie zamknięte

A jeszcze lepsze jest to...