Prezent pod choinkę? Przeczytaj, czego nie robić podczas świąt

Święta Bożego Narodzenia jak żad­ne inne obcią­ża­ją pla­ne­tę. Kupujemy, jemy i wyrzu­ca­my za dużo – nawet o 30 proc. wię­cej niż pod­czas zwy­kłych dni. Jak prze­żyć świę­ta i nie zwa­rio­wać? Nie dać się ponieść sza­leń­stwu zaku­pów i jedze­nia. Dokonywać odpo­wied­nich wybo­rów. Podpowiadamy.

Choinka ma swój ślad węglowy

Zacznijmy od cho­in­ki. Najlepiej wybrać drzew­ko od lokal­ne­go pro­du­cen­ta, moż­li­wie w donicz­ce, byśmy mogli cho­in­kę potem zasa­dzić. Nie piszę tu o drzew­kach z cer­ty­fi­ka­tem FSC, któ­ry świad­czy o pocho­dze­niu ze zrów­no­wa­żo­nych upraw. W skle­pach i na baza­rach nie wie­dzia­łam takich drze­wek. Ostatecznie i tak o wie­le waż­niej­sze jest, jak pozby­wasz się swo­jej cho­in­ki, niż to, skąd ona pocho­dzi i ile pali­wa zuży­to, aby dostar­czyć ją do domu. Ślad węglo­wy cho­in­ki o wyso­ko­ści oko­ło dwóch metrów, takiej bez korze­ni, wyno­si oko­ło 16 kg CO2, jeśli tra­fi potem na wysy­pi­sko śmie­ci. Dzieje się tak, ponie­waż drze­wo roz­kła­da się i wytwa­rza metan, któ­ry jest 25 razy sil­niej­szy jako gaz cie­plar­nia­ny niż dwu­tle­nek węgla.

Jednak spa­le­nie cho­in­ki na ogni­sku, zasa­dze­nie jej lub roz­drob­nie­nie w celu roz­ło­że­nia na ogro­dzie znacz­nie zmniej­sza ślad węglo­wy nawet o 80 proc.  – do oko­ło 3,5 kg CO2. Spalanie drze­wa wydzie­la dwu­tle­nek węgla, ale ten sam, któ­ry został wchło­nię­ty przez drze­wo za jego życia. Prawdziwe drze­wa mają znacz­nie mniej­szy ślad węglo­wy niż sztucz­ne cho­in­ki - sza­cu­je Carbon Trust. Sztuczna cho­in­ka ma ślad węglo­wy oko­ło 40 kg CO2.

Co roku poja­wia się tak­że temat zago­spo­da­ro­wa­nia bożo­na­ro­dze­nio­wych cho­inek. Osoby, któ­re zde­cy­do­wa­ły się kupić drzew­ko w donicz­ce, mogą je na wio­snę ponow­nie zasa­dzić w ogro­dzie. Choinki pozo­sta­wio­ne przy śmiet­ni­ko­wych alta­nach czy pojem­ni­kach na odpa­dy bio­de­gra­do­wal­ne sta­no­wią cen­ny suro­wiec, któ­ry wyko­rzy­stu­je­my w naszych insta­la­cjach.  W trak­cie kil­ku­fa­zo­we­go, oko­ło 2‑miesięcznego pro­ce­su, zamie­nią się w war­to­ścio­wy śro­dek popra­wia­ją­cy wła­ści­wo­ści gle­by, wyko­rzy­sty­wa­ny w rol­nic­twie czy ogrod­nic­twie – Leszek Pieszczek, Członek Zarządu fir­my Remondis.

Nie kupuj niepotrzebnie

Jaki pre­zent wybrać? Lokalny, eko­lo­gicz­ny, od zna­ne­go nam pro­du­cen­ta, któ­ry dba o śro­do­wi­sko – takich pre­zen­tów powin­ni­śmy szu­kać. Koalicja Włącz Czystą Energię dla Polski, któ­ra prze­ko­nu­je do świąt „w duchu GOZ“. Chodzi o Gospodarkę Obiegu Zamkniętego, taką w któ­rej nie mar­nu­je się surow­ców, a rze­czy moż­na napra­wić i ponow­nie wykorzystać.

Czytaj tak­że: Najnowszy iPhone: eko­lo­gicz­na rewolucja

Według bada­nia pro­du­cen­ta rowe­rów Kross, naj­czę­ściej kupu­je­my kosme­ty­ki i zabaw­ki, a tak­że ubra­nia, sło­dy­cze i książ­ki. Są też gadże­ty spor­to­we i elek­tro­ni­ka, co szcze­gól­nie cie­szy, bo ozna­cza, że będzie­my bar­dziej aktywni.

Podarowane nowe smart­fo­ny, lap­to­py, mik­se­ry i tele­wi­zo­ry zastą­pią „sta­re” mode­le.  To spra­wi jed­nak, że pro­blem odpa­dów elek­tro­nicz­nych, będzie nara­stał. Na całym świe­cie w ubie­głym roku wypro­du­ko­wa­no aż 53,6 mln ton elek­tro­śmie­ci, z cze­go w Polsce oko­ło pół milio­na ton. Zamiast trzy­mać w szu­fla­dzie sta­ry smart­fon czy lap­top, lepiej powie­rzyć go w odpo­wied­nie ręce. Są miej­sca, gdzie takie rze­czy moż­na tanio sprze­dać, a na miej­scu zło­ta rącz­ka je napra­wi. Starej elek­tro­ni­ki nie wol­no wyrzu­cać, zawie­ra nie­bez­piecz­ne pier­wiast­ki i związ­ki, jak kadm czy rtęć. Zostawienie takich rze­czy pod śmiet­ni­kiem gro­zi karą grzyw­ny (500 zł).

Czytaj tak­że: Polacy kocha­ją uży­wa­ne spartfony

Zawartość ma znaczenie

Pakowanie pre­zen­tów – nie­wiel­ka rzecz, ale w dużej ska­li nara­sta do ogrom­ne­go pro­ble­mu. Prezenty, któ­re kupu­je­my, już są naj­czę­ściej w kar­to­nie albo w pla­sti­ko­wym opa­ko­wa­niu. Dodatkowo zuży­wa­my metry papie­ru, kupu­je­my kolo­ro­we toreb­ki, wstą­żecz­ki, kokard­ki i liści­ki od Mikołaja. W dużej ska­li pro­blem jest ogrom­ny. W ubie­głym roku Brytyjczycy na świę­ta zuży­li 365 tys. km papie­ru i miliard kar­tek, któ­re wylą­do­wa­ły w śmietnikach.

Ile prądu zużyją światełka?

Któż nie lubi pięk­nie migo­cą­cych na cho­in­ce lam­pek! W te ponu­re gru­dnio­we wie­czo­ry i noce aż nas kusi, by kupo­wać wię­cej świa­te­łek i ozda­biać nimi drzew­ka, okna, bal­ko­ny, całe ogro­dy. Pamiętajmy, że ledo­we oświe­tle­nie zuży­wa mniej prą­du i nawet jeśli cho­in­ka będzie sta­le oświe­tlo­na, to i tak nie zauwa­ży­my pra­wie tego w rachun­kach za prąd. Przeciętny łań­cuch z lamp­ka­mi LED zuży­wa rap­tem 16 watów. Zapłacimy od kil­ku do kil­ku­na­stu zło­tych w mie­sią­cu więcej.

Każda dodat­ko­wa świetl­na ozdo­ba ma jed­nak wpływ nie tyl­ko na nasz rachu­nek, ale też na ślad węglo­wy. Jeśli już się decy­du­je­my na boga­te ozdob­ne oświe­tle­nie, to wyłą­czaj­my je, gdy nie ma nas w domu.

Jest też kolej­na rada: by zamiast jed­no­ra­zo­wych bate­rii zain­we­sto­wać w łado­war­kę. Baterie aku­mu­la­to­ro­we, wie­lo­krot­ne­go łado­wa­nia moż­na uży­wać ponow­nie nawet 1500 razy. To chro­ni śro­do­wi­sko i jest tań­szą opcją do zasi­la­nia zaba­wek i urządzeń.

Czy musisz tyle jeść?

 Marnujemy jedze­nie, prze­cięt­na rodzi­na wyrzu­ca tygo­dnio­wo 4 kg żyw­no­ści. Gdy my mamy nad­pro­duk­cję żyw­no­ści i ją mar­nu­je­my, to w innych czę­ściach świa­ta nara­sta pro­blem gło­du, któ­ry jesz­cze bar­dziej pogłę­bi­ła pan­de­mia Covid-​19. Marnowanie żyw­no­ści przy­czy­nia się do zanie­czysz­cze­nia śro­do­wi­ska, do degra­da­cji i wyczer­py­wa­nia się zaso­bów naturalnych.

Zostały pie­ro­gi – wstaw je do zamra­żar­ki. Bigos podziel na por­cje i zamroź. Nie wyrzu­caj jedzenia.

Całe szczę­ście, bez­mię­sna Wigilia jest ulgą dla pla­ne­ty.  Główne danie na pol­skich sto­łach na Wigilię czy­li karp ma ślad węglo­wy mniej­szy niż 2 kg CO2 na kilo­gram mięsa.

Czytaj tak­że: Prezent na święta

I na koniec: nie wyrzu­caj – oddaj. Prezenty, te nie­tra­fio­ne, moż­na zwra­cać do skle­pów. Lepiej jed­nak dobrze prze­my­śleć wybór i nie ule­gać pro­mo­cjom, nie dać się zła­pać w pułap­kę raba­tów i wyjąt­ko­wych oka­zji na święta.