Ruszą ekoschematy. W 2023 r. stawki dopłat będą wysokie

Od poło­wy mar­ca rol­ni­cy będą mogli sta­rać się o nowe dopła­ty do hek­ta­ra zie­mi – eko­sche­ma­ty. Stawki w 2023 r. pozwa­la­ją uzy­skać wyso­kie, dodat­ko­we dofi­nan­so­wa­nie np. do rol­nic­twa węglo­we­go, inte­gro­wa­nej pro­duk­cji roślin­nej czy reten­cjo­no­wa­nia wody na trwa­łych użyt­kach zie­lo­nych. Będzie moż­na uzy­skać nawet 1,3 tys. zł do hek­ta­ra, ale osta­tecz­nie zale­żeć to będzie mię­dzy inny­mi od zain­te­re­so­wa­nia rol­ni­ków. Czy pol­scy rol­ni­cy prze­ko­na­ją się do nowych prak­tyk ochro­ny klimatu?

Ekoschematy to nowy rodzaj unij­nych płat­no­ści bez­po­śred­nich do zie­mi rol­nej. Przysługują za reali­za­cję prak­tyk korzyst­nych dla śro­do­wi­ska, kli­ma­tu i dobro­sta­nu zwie­rząt. Praktyki te wykra­cza­ją ponad pod­sta­wo­we wymo­gi, ponie­waż reali­zu­ją wszyst­kie cele śro­do­wi­sko­we i kli­ma­tycz­ne Wspólnej Polityki Rolnej. Działania w ramach eko­sche­ma­tów wpły­wa­ją na przy­sto­so­wy­wa­nia się do zmian kli­ma­tu, chro­nią bio­róż­no­rod­ność i zaso­by natu­ral­ne. To dla wie­lu rol­ni­ków duża nowość.

Podczas skła­da­nia wnio­sku w roz­po­czy­na­ją­cej się 15 mar­ca kam­pa­nii trze­ba pamię­tać: dopła­ty za sto­so­wa­nie eko­sche­ma­tów nie będą przy­zna­wa­ne auto­ma­tycz­nie. Trzeba będzie o nie zawnioskować

Henryk Kowalczyk, mini­ster rol­nic­twa i roz­wo­ju wsi

Nowe ekoschematy: od ilu hektarów przysługują dopłaty?

Aby otrzy­mać dopła­ty trze­ba być posia­da­czem gospo­dar­stwa rol­ne­go, pro­wa­dzi dzia­łal­ność rol­ni­czą i speł­niać mini­mal­ne wyma­ga­nia. W przy­pad­ku dopłat z eko­sche­ma­tów do grun­tów, ich mini­mal­na powierzch­nia musi wyno­sić 0,1 ha.

Ponadto eko­sche­mat „Dobrostan zwie­rząt“ kie­ro­wa­ny jest do aktyw­nych rol­ni­ków posia­da­ją­cych co naj­mniej 1 ha użyt­ków rol­nych upraw­nio­nych do płat­no­ści bez­po­śred­nich. Dofinansowanie mogą uzy­skać tak­że gospo­dar­stwa, któ­re nie speł­nia­ją tego warun­ku, ale łącz­na kwo­ta należ­nych im płat­no­ści bez­po­śred­nich ( w tym płat­no­ści dobro­sta­no­wej) wyno­si w danym roku co naj­mniej 200 euro.

Ekoschematy są pozor­nie zło­żo­ne, ale w prak­ty­ce ist­nie­je moż­li­wość wybo­ru naj­lep­szej opcji dla dane­go
gospo­dar­stwa.

Stawki dopłat w 2023 r.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi poda­ło sza­cun­ko­we staw­ki eko­sche­ma­tów w 2023 r. Są to:

• Obszary z rośli­na­mi mio­do­daj­ny­mi – ok. 269 EUR/​ha
• Prowadzenie pro­duk­cji roślin­nej w sys­te­mie Integrowanej Produkcji Roślin – ok. ok. 292 EUR/​ha.
• Biologiczna ochro­na upraw – ok. 90 EUR/​ha.
• Retencjonowanie wody na trwa­łych użyt­kach zie­lo­nych – ok. 63 EUR/​ha.

Czytaj tak­że: Mój Prąd: wyż­sze dota­cje do maga­zy­nów ener­gii i fotowoltaiki

Płatności w ramach eko­sche­ma­tu dobro­stan zwie­rząt przy­słu­gu­je rol­ni­kom, któ­rzy utrzy­mu­ją zwie­rzę­ta gospo­dar­skie w warun­kach lep­szych, niż wyni­ka to z prze­pi­sów. Co do zasa­dy wyso­kość płat­no­ści zale­ży od licz­by zwie­rząt odpo­wied­nie­go gatun­ku. Praktykami w zakre­sie dobro­sta­nu zwie­rząt muszą być obję­te wszyst­kie zwie­rzę­ta dane­go gatun­ku. Wchodzą też wymo­gi doty­czą­ce odpo­wied­niej licz­by zwie­rząt z czym wią­że się degre­syw­ność dopłat. Szacowane płat­no­ści wynio­są od 0,2 zł (broj­le­ry) do pra­wie 433 zł za konia w pomieszczeniach. 

Rolnictwo węglowe

Największą nowo­ścią w 2023 r. są dopła­ty na rol­nic­two węglo­we. W ramach tego eko­sche­ma­tu wyróż­nio­no 8 prak­tyk, któ­rym przy­pi­sa­no odpo­wied­nie punkty:

• eks­ten­syw­ne użyt­ko­wa­nie trwa­łych użyt­ków zie­lo­nych (TUS) z obsa­dą zwie­rząt – 5 punk­tów
• międzyplonowe/​ozime wsiew­ki śród­po­lo­we – 5 punk­tów
• opra­co­wa­nie i prze­strze­ga­nie pla­nu nawo­że­nia (wariant pod­sta­wo­wy – 1 punkt; wariant z wap­no­wa­niem – 3 punkty)
• zróż­ni­co­wa­na struk­tu­ra upraw – 3 punk­ty
• wymie­sza­nie obor­ni­ka na grun­tach ornych w cią­gu 12 godzin od apli­ka­cji - 2 punkty
• sto­so­wa­nie płyn­nych nawo­zów natu­ral­nych inny­mi meto­da­mi niż roz­bry­zgo­wo – 3 punk­ty
• uprosz­czo­ne sys­te­my upraw – 4 punk­ty
• wymie­sza­nie sło­my z gle­bą – 2 punk­ty.

Każdy punkt odpo­wia­da ok. 22,47 EUR czy­li ok. 100 zł dofi­nan­so­wa­nia.

Warunkiem przy­stą­pie­nia do eko­sche­ma­tu jest uzy­ska­nie mini­mal­nej licz­by punk­tów, odpo­wia­da­ją­cej punk­tom, któ­re rol­nik otrzy­mał­by za reali­za­cję na co naj­mniej 25 proc. swo­jej powierzch­ni rol­nej prak­ty­ki za 5 pkt.

Czy można łączyć ekoschematy? 

Co waż­ne, eko­sche­ma­ty moż­na ze sobą łączyć, co ozna­cza moż­li­wość uzy­ska­nia jesz­cze więk­sze­go dofi­nan­so­wa­nia. Są jed­nak ogra­ni­cze­nia. Przykładowo, obsza­ry z rośli­na­mi mio­do­daj­ny­mi moż­na łączyć tyl­ko z ze zróż­ni­co­wa­ną struk­tu­rą upraw i to pod pew­ny­mi warun­ka­mi. Z kolei reten­cjo­no­wa­nie wody na trwa­łych użyt­kach zie­lo­nych musi być obo­wiąz­ko­wo połą­czo­ne z nastę­pu­ją­cy­mi dzia­ła­nia­mi – do wyboru:

• eks­ten­syw­ne użyt­ko­wa­nie TUZ (rol­nic­two węglowe)
• dzia­ła­nia z PROW 2014–2020: Pakiet 4. Cenne sie­dli­ska i zagro­żo­ne gatun­ki pta­ków na obsza­rach Natura 2000 (poza warian­tem 4.3. Murawy) lub Pakietu 5. Cenne sie­dli­ska poza obsza­ra­mi Natura 2000 (poza warian­tem 5.3. Murawy) oraz ich ana­lo­gicz­nej kontynuacji
• rol­nic­two eko­lo­gicz­ne z PROW 2014–20.

Co do zasa­dy, nie mogą być przy­zna­ne płat­no­ści w ramach eko­sche­ma­tów i płat­no­ści rolno-
środowiskowo-​klimatyczne – z wyjąt­ka­mi wska­za­ny­mi w poniż­szych tabe­lach (stan na 3 mar­ca 2023 r.):