Dziki kapitalizm zamiast dzikich plaż

Zaczęła obo­wią­zy­wać nowa usta­wa kra­jo­bra­zo­wa, więc mia­sta mają wypięk­nieć dzię­ki ogra­ni­cze­niom w wywie­sza­niu tablic rekla­mo­wych. A co z natu­rą? Czy z kra­jo­bra­zu znik­ną budy z żar­ciem w roz­mia­rze XXL i natar­czy­we reklamy?

Czas waka­cji już za nami, powra­cam więc do pisa­nia. A jest o czym – o naszych dro­gich pla­żach. Tego lata wato było odpo­czy­wać nad Bałtykiem: pogo­da pysz­na, ceny let­nie i atrak­cji coraz wię­cej. Odwiedziłam Sowiński Park Krajobrazowy, Łebę, Darłowo, Władysławowo, Jastrzębią Górę i Hel. I już wiem, że nie wró­cę do Łeby, któ­ra wyróż­nia się na tle innych miej­sco­wo­ści natło­kiem tan­det­nych reklam i bud.

W Łebie, wcho­dząc na pla­żę, prze­ży­łam wstrząs. Zupełnie jak­bym włą­czy­ła popu­lar­ny kanał tele­wi­zyj­ny, w prze­rwie mię­dzy wia­do­mo­ścia­mi spor­to­wy­mi a pro­gno­zą pogo­dy. Na pla­ży rekla­ma goni­ła rekla­mę.  W jed­nej chwi­li ubez­pie­czy­ciel, któ­ry do tej pory koja­rzył mi się z zaufa­niem i wia­ry­god­no­ścią, stra­cił moją sym­pa­tię, gdy prze­cho­dzi­łam obok jego pla­żo­wej „stre­fy fit­ness“. Tuż nad para­wa­ni­ka­mi ubez­pie­czy­cie­la zawi­sło na pod­no­śni­ku fran­cu­skie auto, praw­dzi­we!. I tak ulu­bio­na mar­ka, któ­rą darzy­łam sen­ty­men­tem ze wzglę­du na mój pierw­szy samo­chód (ten żół­ty), sta­ła się dla mnie odpy­cha­ją­ca. Krajobrazu dopeł­nia­ły upstrzo­ne mar­ka­mi piw (tych marek aku­rat uni­kam od daw­na) namio­ty oraz budy, miesz­czą­ce gofry, zapie­kan­ki, kaba­by i piz­ze – wszyst­ko w roz­mia­rze XXL. Wspomnę jesz­cze o dźwi­gu, z któ­re­go moż­na było ska­kać na bun­gee. Wjechał na pla­żę i stał tam, jak gdy­by nigdy nic od same­go rana, szpe­cąc krajobraz.

Czy to wszyst­ko znik­nie? Tak, po sezo­nie. Ale za rok odży­je na nowo. Plaże nale­żą do Skarbu Państwa i są dzier­ża­wio­ne przez sta­ro­stwa, a te wie­dzą, jak na tym zaro­bić, „sty­mu­lu­jąc działalność“ . 

Jedni robią to lepiej, tak że dzi­ki kapi­ta­lizm nie rzu­ca się w oczy, inni – jak Łeba – nie przej­mu­ją się este­ty­ką, nie mówiąc o ochro­nie natu­ry. Czy  zno­we­li­zo­wa­na usta­wa kra­jo­bra­zo­wa, któ­ra dwa dni temu weszła w życie, zmie­ni to? Pytanie nur­tu­je mnie od kie­dy zoba­czy­łam pla­żę w Łebie.

Samorządy woje­wództw mają teraz nowy obo­wią­zek – wyko­na­nia audy­tu kra­jo­bra­zo­we­go, uzgod­nio­ne­go ze służ­ba­mi ochro­ny śro­do­wi­ska, dyrek­to­ra­mi par­ków naro­do­wych i kra­jo­bra­zo­wych oraz gmi­na­mi. W audy­cie zosta­ną wska­za­ne m.in. kra­jo­bra­zy prio­ry­te­to­we, par­ki kul­tu­ro­we, par­ki naro­do­we, rezer­wa­ty przy­ro­dy, par­ki kra­jo­bra­zo­we, obsza­ry chro­nio­ne­go kra­jo­bra­zu, obiek­ty znaj­du­ją­ce się na listach Światowego Dziedzictwa UNESCO oraz obsza­ry Sieci Rezerwatów Biosfery UNESCO. W audy­cie kra­jo­bra­zo­wym okre­ślo­ne zosta­ną zagro­że­nia dla moż­li­wo­ści zacho­wa­nia war­to­ści kra­jo­bra­zów oraz reko­men­da­cje i wnio­ski ich kształ­to­wa­nia i ochrony.

Szkoda, że pla­że nie są chro­nio­ne z natu­ry. Pozostaje mieć nadzie­je, że samo­rzą­dy woje­wództw ujmą się za pla­ża­mi w audy­tach i uwol­nią je ze „sty­mu­lo­wa­nej działalności“.