UE bierze się za greenwashing. Co to oznacza?

Greenwashing, czy­li pseu­do­eko­lo­gicz­ny mar­ke­ting, jest coraz popu­lar­niej­szy. To wpro­wa­dza­nie kon­su­men­ta w błąd, jeśli cho­dzi o dekla­ra­cje zwią­za­ne z eko­lo­gią. Temat jest tak poważ­ny, że ma być ure­gu­lo­wa­ny na pozio­mie unij­nym, gdzie już powsta­ły regu­la­cje wymie­rzo­ne w gre­en­wa­shing. Co to ozna­cza? Podpowiadamy. 

Firmy na potę­gę dekla­ru­ją, że są „zrów­no­wa­żo­ne“, „eko­lo­gicz­ne“, „natu­ral­ne“ itp. Dotyczy to wszel­kie­go rodza­ju przed­mio­tów i usług – od żyw­no­ści, przez kosme­ty­ki, odzież, trans­port, opał aż po ban­ki. Z badań na pozio­mie unij­nym wyni­ka, że ponad poło­wa takich dekla­ra­cji jest nie­ja­sna, a 40 proc. nie jest pod­par­te dowodami. 

Co ma greenwashing do Allegro, Zary, H&M i innych?

Polski Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów pro­wa­dzi 8 postę­po­wań wyja­śnia­ją­cych wobec przed­się­bior­ców z ryn­ku odzie­żo­we­go i kosme­tycz­ne­go oraz plat­for­my han­dlo­wej. Są to: 

• Allegro
• Bielenda Kosmetyki Naturalne
• Dr Irena Eris
• H&M Hennes & Mauritz
• KappAhl Polska
• L’Oréal Polska
• LPP
• Zara Polska.

Postępowania mają na celu usta­le­nie, czy przed­się­bior­cy w związ­ku z pro­wa­dze­niem dzia­łal­no­ści mar­ke­tin­go­wej nawią­zu­ją­cej do zagad­nień eko­lo­gii, zrów­no­wa­żo­ne­go roz­wo­ju lub ochro­ny śro­do­wi­ska, dopu­ści­li się naru­sze­nia uza­sad­nia­ją­ce­go wsz­czę­cie postę­po­wa­nia w spra­wie prak­tyk naru­sza­ją­cych zbio­ro­we inte­re­sy kon­su­men­tów. Oznacza to, że Urząd zbie­ra mate­riał dowo­do­wy pozwa­la­ją­cy na doko­na­nie oce­ny dzia­łań podej­mo­wa­nych przez przedsiębiorców.

Czytaj tak­że: Prezent na świę­ta. Przeczytaj, zanim kupisz kolej­ny ciuch

Na tym eta­pie, Prezes Urzędu nie sta­wia przed­się­bior­com zarzu­tów doty­czą­cych sto­so­wa­nia ewen­tu­al­nych prak­tyk naru­sza­ją­cych zbio­ro­we inte­res konsumentów. 

W pro­wa­dzo­nych postę­po­wa­niach wyja­śnia­ją­cych wska­zu­je­my, że twier­dze­nia doty­czą­ce eko­lo­gicz­no­ści (produktu/​usługi) muszą być zgod­ne z praw­dą, nie mogą zawie­rać fał­szy­wych infor­ma­cji  muszą być przed­sta­wio­ne w jasny, kon­kret­ny, dokład­ny i jed­no­znacz­ny, tak aby nie wpro­wa­dzać kon­su­men­tów w błąd. Weryfikujemy posłu­gi­wa­nie się przez przed­się­bior­ców róż­ny­mi sfor­mu­ło­wa­nia­mi doty­czą­cy­mi sze­ro­ko poj­mo­wa­nej eko­lo­gicz­no­ści – od nazwy pro­duk­tu, posia­da­nych cer­ty­fi­ka­tów po infor­ma­cje doty­czą­ce jego produkcji.

Małgorzata Cieloch, rzecz­nicz­ka UOKiK

Przykład greenwashingu

Najlepszym pol­skim przy­kła­dem gre­en­wa­shin­gu jest wyko­rzy­sty­wa­nie nazwy „eko­gro­szek“ do węgla. To zwy­cza­jo­wa nazwa, któ­ra nie ma nic wspól­ne­go z eko­lo­gią, prę­dzej z eko­no­micz­no­ścią. Niektórzy wska­zy­wa­li, że to pali­wo odpo­wia­da­ją­ce kotłom z unij­nym cer­ty­fi­ka­tem Ekoprojektu, ale to też oka­zu­je się nie­praw­dą. Niektórzy pro­du­cen­ci sprze­da­wa­li eko­gro­szek w opa­ko­wa­niach z zie­lo­ny­mi napi­sa­mi, na któ­rych sło­wo „eko“ jest więk­sze niż „węgiel“

Na to, że pro­du­cen­ci węgla wpro­wa­dza­ją kon­su­men­tów w błąd wska­za­ła fun­da­cja Client Earth. Agencja badaw­cza Kantar na zle­ce­nie prze­pro­wa­dzi­ła bada­nie opi­nii publicz­nej, któ­re­go jasno poka­za­ło, iż dzia­ła­nia dez­in­for­ma­cyj­ne pro­du­cen­tów i dys­try­bu­to­rów węgla odno­szą swój nega­tyw­ny sku­tek. Aż 66 proc. osób ogrze­wa­ją­cych swo­je domy węglem było prze­ko­na­nych, że jego spa­la­nie może być przy­ja­zne lub neu­tral­ne dla śro­do­wi­ska, jeśli uży­wa się węgla wyso­kiej jakości.

Unia ma dość, szykuje nowe regulacje

W mar­cu tego roku Komisja Europejska zapro­po­no­wa­ła dyrek­ty­wę doty­czą­cą eko­lo­gicz­nych dekla­ra­cji („Green cla­ims direc­ti­ve). Zakłada ona:

• jasne kry­te­ria doty­czą­ce spo­so­bu, w jaki przed­się­bior­stwa powin­ny udo­wod­nić swo­je deklaracje 
• wymo­gi doty­czą­ce tych oświad­czeń i ety­kiet, mają spraw­dzać nie­za­leż­ni i akre­dy­to­wa­ni weryfikatorzy
• prze­pi­sy doty­czą­ce zarzą­dza­nia sys­te­ma­mi zna­ko­wa­nia śro­do­wi­sko­we­go w celu zapew­nie­nia ich solid­no­ści, przej­rzy­sto­ści i wiarygodności.

Kolejna regu­la­cja to roz­po­rzą­dze­nie w spra­wie eko­pro­jek­tu dla zrów­no­wa­żo­nych pro­duk­tów (ESPR).

ESPR zastą­pi ist­nie­ją­cą dyrek­ty­wę w spra­wie eko­pro­jek­tu, któ­ra jest jak dotąd jed­ną z naj­sku­tecz­niej­szych unij­nych poli­tyk, zna­czą­co przy­czy­nia­jąc się do oszczęd­no­ści ener­gii. Parlament Europejski zaak­cep­to­wał w tym tygo­dniu wnio­sek Komisji, któ­ry roz­sze­rza zakres eko­pro­jek­tu poza pro­duk­ty ener­ge­tycz­ne na wszyst­ko, od tek­sty­liów, zaba­wek i mebli, po stal. Wprowadza rów­nież cał­ko­wi­ty zakaz nisz­cze­nia nie­sprze­da­nej elek­tro­ni­ki i tek­sty­liów. Ma wzmoc­nić pra­wo do napra­wy pro­duk­tów i zapo­bie­ga­nia przed­wcze­sne­mu sta­rze­niu się.

W pla­nach jest utwo­rze­nie ogól­no­do­stęp­nej plat­for­my inter­ne­to­wej do porów­ny­wa­nia infor­ma­cji zawar­tych w „pasz­por­tach“ produktów.