Plastic tax: Polska zapłaciła ponad 4 mld zł opłaty za plastik

Opłata od masy odpa­dów opa­ko­wa­nio­wych z two­rzyw sztucz­nych nie­pod­da­nych recy­klin­go­wi oka­za­ła się w 2022 r. wyż­sza, niż począt­ko­wo zapla­no­wa­no. To ozna­cza, że Polska sło­no pła­ci za pla­sti­ko­we odpa­dy, któ­re nie tra­fi­ły do recy­klin­gu. Zamiast ok. 1,7 mld zł pol­ska opła­ta za pla­stik do unij­ne­go budże­tu wynio­sła w ubie­głym roku pra­wie 2,6 mld zł.

Od 2021 r. pań­stwa człon­kow­skie wpła­ca­ją w ramach skład­ki do budże­tu UE nową skład­kę – potocz­nie zwa­ną pla­stic tax, choć for­mal­nie nie jest to poda­tek tyl­ko opła­ta. Kwotę obli­cza się na pod­sta­wie masy odpa­dów opa­ko­wa­nio­wych z two­rzyw sztucz­nych nie­pod­da­nych recy­klin­go­wi, za każ­dy kilo­gram – 80 eurocentów.

Nową wpła­tę do budże­tu wpro­wa­dzi­ła Rada UE decy­zją nr ²⁰²⁰⁄₂₀₅₃. Wpływy z opła­ty za pla­stik idą na odbu­do­wę gospo­da­rek po pan­de­mii Covid-19. 

Opłata za plastik idzie do budżetu UE

Jak poin­for­mo­wa­ło por­tal EcoReporters Ministerstwo Finansów, w 2021 r. Polska wpła­ci­ła z tytu­łu zaso­bu wła­sne­go od nie­prze­two­rzo­nych opa­ko­wań pla­sti­ko­wych skład­kę w wyso­ko­ści 372  037 440 EUR (tj. 1 696,4 mln zł). Wpłata w 2022 r. wynio­sła 564 872 720 EUR (tj. 2 596,7 mln zł). Podane kwo­ty uwzględ­nia­ją już obniż­kę, któ­rą w trak­cie nego­cja­cji Polsce uda­ło się uzy­skać w kwo­cie 117 mln euro rocznie. 

Czytaj tak­że: Podatek za pla­stik to ponad 3 miliar­dy zło­tych w dwa lata

Składka obli­cza­na jest na pod­sta­wie danych sta­ty­stycz­nych doty­czą­cych wiel­ko­ści pro­duk­cji odpa­dów opa­ko­wa­nio­wych z two­rzyw sztucz­nych oraz osią­gnię­te­go pozio­mu recy­klin­gu. Wpłata doko­ny­wa­na jest z budże­tu pań­stwa, tak jak wszyst­kie pozo­sta­łe ele­men­ty skład­ki do budże­tu UE. Nie nakła­da więc żad­nych obo­wiąz­ków czy obcią­żeń na pro­du­cen­tów i kon­su­men­tów opa­ko­wań plastikowych. 

Jak sprawdzić kwoty plastic tax?

Resort finan­sów udo­stęp­nia tabe­lę trans­fe­rów finan­so­wych doko­ny­wa­nych mię­dzy budże­tem UE a Polską. Jest też tam pozy­cja „pla­stik“. Pierwsza kolum­na obej­mu­je okres od począt­ku człon­ko­stwa Polski w UE do mie­sią­ca, któ­re­go doty­czy zesta­wie­nie. Druga kolum­na zawie­ra dane za bie­żą­cy rok (wyjąt­ko­wo w stycz­niu są to dane za rok poprzed­ni i sty­czeń roku bie­żą­ce­go). Trzecia kolum­na doty­czy wpłat w danym mie­sią­cu. Kwot tych nie nale­ży sumo­wać – poda­ło nam w odpo­wie­dzi na zapy­ta­nie Ministerstwo Finansów. 

Przypominamy, że pla­ny na 2022 r. zakła­da­ły wpła­tę z tytu­łu pla­stic tax rzę­du 1,7 mld zł. To ozna­cza, że z pla­sti­ko­wy­mi odpa­da­mi jest w Polsce coraz gorzej. Na pro­blem rosną­cych opłat za brak recy­klin­gu wska­zu­ję bran­ża recy­klin­gu oraz orga­ni­za­cje pozarządowe. 

Kaucje za plastik i szkło podniosą recykling

Towarzystwo na Rzecz Ziemi wska­zu­je wręcz na klę­skę poli­ty­ki eko­lo­gicz­nej pań­stwa. Jak obli­cza orga­ni­za­cja, ok. 910 tys. ton pla­sti­ku w Polsce nie pod­da­no recy­klin­go­wi. Co się z nim sta­ło, ile tra­fi­ło do spa­lar­ni, ile do zie­mi, a ile spa­lo­no w domo­wych kop­ciu­chach? Te dane też nie są znane.

Organizacja przy­po­mi­na raport Najwyższej Izby Kontroli sprzed dwóch lat, w któ­rym NIK ostrze­ga­ła, że pod­ję­te w Polsce dzia­ła­nia nie dają nadziei na ogra­ni­cze­nie odpa­dów z two­rzyw sztucznych. 

Pozory tych dzia­łań widać w przy­pad­ku usta­wy doty­czą­cej kau­cji za opa­ko­wa­nia, któ­ra mia­ła wejść w życie w tym roku. Projekt usta­wy nie został nawet przy­ję­ty przez rząd. 

Wszystkie akcje sprzą­ta­nia, któ­re orga­ni­zo­wa­ne są w Polsce są poży­tecz­ny­mi dzia­ła­nia­mi, ale nie przy­no­szą efek­tu, a wręcz jest coraz gorzej. Niezbędne są zmia­ny sys­te­mo­we, któ­re zmu­si­ły­by pro­du­cen­tów do wzię­cia odpo­wie­dzial­no­ści za pozo­sta­ło­ści swo­ich pro­duk­tów, z któ­rych sprze­da­ży czer­pią zyski, prze­pro­jek­to­wa­nia opa­ko­wań sprze­da­wa­nych pro­duk­tów i spo­so­bów ich dosta­wy oraz zachę­ci­ły­by kon­su­men­tów do bar­dziej świa­do­mych zaku­pów, a tak­że zawra­ca­nia pustych opa­ko­wań z powro­tem do obiegu.

Dominik Dobrowolski.

Z opóź­nie­niem wpro­wa­dza­my ogra­ni­cze­nie jed­no­ra­zo­wych opa­ko­wań, co wymu­sza unij­na dyrek­ty­wa SUP. 

W czerw­cu 2019 r. Unia Europejska przy­ję­ła prze­pi­sy doty­czą­ce pro­ble­mu odpa­dów mor­skich z two­rzyw sztucz­nych. Nowe pra­wo obej­mu­je tak­że cel, aby do 2025 r. 25 proc. two­rzyw sztucz­nych  pocho­dzi­ło z recy­klin­gu, a do 2030 roku aż 30 proc.

Dopóki w Polsce nie zosta­ną zasto­so­wa­ne for­my kon­tro­li i regu­la­cji praw­nych, nało­żo­nych na pro­du­cen­tów, któ­re wymu­szą na nich sto­so­wa­nie recy­kla­tów, dopó­ty bran­ża recy­klin­gu jest w nie­pew­nej sytu­acji. Wierzymy jed­nak, że wraz z przy­ję­ty­mi usta­wa­mi i prze­pi­sa­mi unij­ny­mi, Polska będzie suk­ce­syw­nie zmie­rzać ku zdrow­szym alter­na­ty­wom z recyklingu.

Dyrektor Operacyjny AKPOL, Marcin Załoga

Bez zmia­ny pra­wa rząd daje przy­zwo­le­nie na coraz bar­dziej zanie­czysz­czo­ne śro­do­wi­sko, coraz wyż­sze skład­ki z tytu­łu pla­stic tax, ale i coraz wyż­sze opła­ty za śmie­ci pono­szo­ne przez mieszkańców.