Silny wiatr w Polsce. Ile farmy wiatrowe produkują energii, a ile by mogły?

Rok 2022 zapo­wia­da się, jak na razie, dla pro­duk­cji ener­gii z wia­tru bar­dzo dobrze. W pierw­szy week­end lute­go far­my wia­tro­we dostar­czy­ły jed­ną trze­cią ener­gii w pol­skim sys­te­mie elek­tro­ener­ge­tycz­nym. Jeśli wie­je odpo­wied­nio sil­ny wiatr, to pro­du­ku­je­my wię­cej, taniej ener­gii. Tylko wia­tra­ków mamy jak na lekarstwo.

Udział ener­gii z wia­tru w Polsce powo­li rośnie. Rok 2021 był tu wyjąt­ko­wo sła­by, ponie­waż pręd­kość wia­tru spa­dła i w całej Europie pro­duk­tyw­ność tur­bin wia­tro­wych była niż­sza niż zwy­kle. „Susza wia­tro­wa“ dała się szcze­gól­nie odczuć latem i wcze­sną jesie­nią, kie­dy gaz zaczął być dro­gi. W Niemczech, gdzie jest naj­wię­cej farm wia­tro­wych, pro­duk­cja ener­gii z farm lądo­wych i mor­skich spa­dła sza­cun­ko­wo o oko­ło 16 proc. 

Agencja Rynku Energii poda­je w listo­pa­do­wym rapor­cie, że rok do roku pro­duk­cja Ten rok – na razie – zapo­wia­da się bar­dzo dobrze. 

Wiosna, cieplejszy wieje wiatr

Wiatr dostar­czył w Polsce w od stycz­nia do koń­ca listo­pa­da oko­ło 9 proc. ener­gii – wyni­ka z danych Agencji Rynku Energii. Moc farm wia­tro­wych wyno­si­ła na koniec 2021 roku pra­wie 7 GW. Statystycznie wypa­da­my na tle Europy gorzej niż nie­jed­no pań­stwo, pla­su­je­my się poni­żej śred­niej i nie wyko­rzy­stu­je­my swo­ich moż­li­wo­ści. Odpowiada za to poli­ty­ka rzą­du, bo chę­ci ze stro­ny firm ener­ge­tycz­nych, dewe­lo­pe­rów i budow­ni­czych farm oraz czę­ści samo­rzą­dów nie brakuje. 

Średnio wiatr dostar­cza 16 proc. ener­gii elek­trycz­nej w UE, przy czym w Danii jest to pra­wie poło­wa. Gdy wie­je sil­ny wiatr Duńczycy mają wię­cej ener­gii z farm na lądzie i morzu niż jej potrze­bu­ją i ją eks­por­tu­ją. Ile wiatr pro­du­ku­je ener­gii moż­na spraw­dzać codzien­nie na stro­nie Wind Europe. 

W tym roku sty­czeń oka­zał się rekor­do­wy przez sil­ny wiatr, jaki wiał nad Polską. Farmy wia­tro­we wytwo­rzy­ły ponad 2,5 TWh ener­gii, a to ozna­cza, że pra­co­wa­ły śred­nio z mocą bli­sko 3,5 GW czy­li z bli­sko 50 proc. pro­duk­tyw­no­ścią. Przez wichu­ry tur­bi­ny wia­tro­we pra­co­wa­ły momen­ta­mi z rekor­do­wą mocą 6700 MW.

Silny wiatr to tania energia

Warto dodać, że ener­gia z wia­tru jest tania, ponie­waż jej wytwa­rza­nie wią­że się z niski­mi kosz­ta­mi ope­ra­cyj­ny­mi. Farmy wia­tro­we nie muszą pła­cić za pali­wo, a tak­że za kosz­ty zwią­za­ne z emi­sją dwu­tlen­ku węgla, któ­re w kon­wen­cjo­nal­nych elek­trow­niach w Polsce – jak wie­my z kam­pa­nii rekla­mo­wej – wyno­szą oko­ło 60 proc. 

Technologia wia­tro­wa jest bez­kon­ku­ren­cyj­na z ceną farm na lądzie oko­ło 250 zł/​MWh. Jest dziś więc ponad trzy­krot­nie tań­sza niż w kon­wen­cjo­nal­nych elek­trow­niach wyko­rzy­stu­ją­cych węgiel czy gaz – oce­nia Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej.

Niekontrolowane wzro­sty cen może powstrzy­mać jedy­nie budo­wa nowych mocy w ener­ge­ty­ce wia­tro­wej na lądzie. W prze­ciw­nym wypad­ku kon­se­kwen­cje mogą być dra­ma­tycz­ne, jeże­li cho­dzi o kosz­ty energii.

Janusz Gajowiecki, Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej

Czekam na wiatr, co rozgoni..

Moce farm wia­tro­wych rosną powo­li, zbyt wol­no na moż­li­wo­ści, jakie ma Polska. Między rokiem 2016 a 2020 przy­by­ło oko­ło 540 MW nowych mocy. Teraz tyle przy­by­wa w foto­wol­ta­ice w 2–3 mie­sią­ce. Powodem blo­ko­wa­nia inwe­sty­cji w nowe far­my wia­tro­we jest obo­wią­zu­ją­ca od maja 2016 roku usta­wa zaka­zu­ją­ca budo­wa­nia wia­tra­ków w odle­gło­ści mniej­szej niż dzie­się­cio­krot­ność jego wyso­ko­ści. A ponie­waż ozna­cza to odle­głość 1,5 – 2,5 km od zabu­do­wań, to w prak­ty­ce takie nowe far­my nie dosta­ją pozwo­le­nia. Zasada zwa­na w skró­cie 10H na dobre zatrzy­ma­ła inwestycje. 

Nadal, dzię­ki prze­pro­wa­dzo­nym aukcjom wspie­ra­ją­cym odna­wial­ne źró­dła ener­gii, budu­ją się far­my wia­tro­we z wyda­ny­mi ponad pięć lat temu pozwo­le­nia­mi na budo­wę. Tu jed­nak moż­li­wo­ści się koń­czą, nowych pro­jek­tów nie ma, ale też jest też inny pro­blem – powsta­ją­ce far­my wia­tro­we nie wyko­rzy­stu­ją naj­now­szych dostęp­nych tur­bin. Obecnie w Hiszpanii Iberdrola mon­tu­je na nowej far­mie tur­bi­ny Siemensa o mocy 6 MW. Dla porów­na­nia, w Polsce nie­daw­no odda­na do użyt­ku far­ma wia­tro­wa Polenergii dosta­ła tur­bi­ny o mocy 3,45 MW, a zwy­kle jest to nawet mniej. 

Czytaj: Na Pomorzu sta­nę­ły nowo­cze­sne wiatraki

Do 2030 roku pro­duk­cja ener­gii z wia­tra­ków w Polsce co naj­mniej podwoi się, mię­dzy inny­mi dzię­ki budo­wie farm wia­tro­wych na Morzu Bałtyckim, gdzie sil­ny wiatr wie­je trzy­sta dni w roku. Nadal, jeśli nie zmie­ni się zasa­da 10 H, będzie to poni­żej moż­li­wo­ści, jakie daje wia­tro­wa technologia.