Jak samemu naprawić Iphone’a? Apple Right to Repair

Firmie Apple eko­lo­dzy nie szczę­dzą kry­ty­ki i naci­sków, zarzu­ca­jąc jej nie dość inten­syw­ne dzia­ła­nia w zakre­sie ochro­ny śro­do­wi­ska czy dzia­łań pro­kon­su­menc­kich. Apple zapew­nia, że wdra­ża kolej­ne eta­py prze­mia­ny dążą­cej do stwo­rze­nia wszyst­kich pro­duk­tów zero­emi­syj­nych – car­bon neu­tral – do roku 2030. Efektem tych zmian będzie mię­dzy inny­mi pra­wo do napra­wy Iphone’ów i MacBooków.

Czasy, gdy bar­dziej opła­ca­ło się wymie­nić cały tele­fon niż tyl­ko jego stłu­czo­ny ekran, odcho­dzą do prze­szło­ści. Teraz w Europie, a więc i w Polsce, Apple Self Service roz­po­czął pro­jekt: napraw sobie sam. W ramach tego pro­gra­mu samo­dziel­nie możesz napra­wić nie­któ­re tele­fo­ny oraz kom­pu­te­ry: Iphone SE III oraz Iphone 12–13 i MacBook Pro i Air z lat 2020 ‑2021. Jak to działa?

Zrób to sam Apple

Program samo­dziel­nej napraw Apple, któ­ry zapew­nia instruk­cje napraw oraz ory­gi­nal­ne czę­ści, roz­po­czę­to w ośmiu kra­jach: Belgii, Francji, Niemczech, Włoszech, Polsce, Hiszpanii, Szwecji, Wielkiej Brytanii. Apple ofe­ru­je rów­nież do wypo­ży­cze­nia pro­fe­sjo­nal­ne zesta­wy narzędzi.

Czytaj rów­nież: Rights to repa­ir czy­li antykonsumpcjonizm

W prak­ty­ce samo­dziel­na napra­wa nie jest roz­wią­za­niem dla wszyst­kich. Skorzystają na tym oso­by, któ­re dys­po­nu­ją pod­sta­wo­wą wie­dzą i doświad­cze­niem w zakre­sie napra­wy urzą­dzeń elek­tro­nicz­nych. Samodzielna napra­wa daje oprócz satys­fak­cji rów­nież spo­re oszczęd­no­ści, ponie­waż za zwrot uży­wa­nych lub uszko­dzo­nych czę­ści Apple wypła­ca bonu­sy. Firma podej­mu­je się następ­nie odno­wie­nia czę­ści, albo odda­je je do recyklingu.

O jakich oszczęd­no­ściach tu mówi­my? Na przy­kład koszt wyświe­tla­cza do tele­fo­nu Iphone 12 Pro wyno­si 1660 zł, przy czym za zwrot uszko­dzo­ne­go wyświe­tla­cza otrzy­ma­my od Apple 210 zł. Z kolei wymia­na bate­rii to koszt 338 zł, a za odda­nie zuży­tej otrzy­ma­my 115 zł. 

Right to repair bez Apple

Inicjatywa tak dużej fir­my jak Apple to zna­czą­cy krok w kie­run­ku glo­bal­nych wysił­ków na rzecz pra­wa kon­su­men­tów do napra­wy wła­snych urzą­dzeń elek­tro­nicz­nych. Niestety są też złe infor­ma­cje. Program Apple nie speł­nia wszyst­kich postu­la­tów, o jakie wal­czy orga­ni­za­cja „Right to repa­ir“. A mowa jest tu o trzech prawach: 

• Produkty powin­ny być nie tyl­ko pro­jek­to­wa­ne pod kątem dzia­ła­nia, ale tak­że trwa­ło­ści i napra­wy w razie potrzeby.
• Naprawa powin­na być dostęp­na, nie­dro­ga i powszechna.
• Konsument musi wie­dzieć, czy pro­duk­ty są prze­zna­czo­ne do napra­wy, czy też prze­zna­czo­ne do jed­no­ra­zo­we­go użyt­ku po awarii.

Wydaje się, że Apple speł­nia te trzy punk­ty. Teoretycznie. 

Pierwszy: nie wszyst­kie urzą­dze­nia Apple są obję­te akcją. Drugi: pod­czas skła­da­nia zamó­wie­nia na czę­ści zamien­ne musi­my podać numer fabrycz­ny lub IMEI urzą­dze­nia. A co, jeśli po samo­dziel­nej wymia­nie na urzą­dze­niu poka­żą nam się komu­ni­ka­ty z infor­ma­cją, że wymie­nio­na część jest nie­zna­na lub nie­ory­gi­nal­na? Musimy połą­czyć się wów­czas z info­li­nią Apple, któ­rej kon­sul­tant zdal­nie prze­pro­wa­dzi akty­wa­cję wymie­nio­ne­go elementu. 

Prawo do naprawy

Postarzanie sprzę­tu i brak punk­tów napra­wy urzą­dzeń są ogrom­nym pro­ble­mem. Na począt­ku 2021 roku Komisja Europejska wyda­ła dyrek­ty­wę obli­gu­ją­cą pro­du­cen­tów sprzę­tów RTV i AGD do zapew­nie­nia czę­ści do napra­wy przez 10 lat od momen­tu pre­mie­ry urzą­dze­nia. Nowe urzą­dze­nia muszą być wpro­wa­dza­ne na rynek wraz z instruk­cja­mi, opi­su­ją­cy­mi wymia­nę poszcze­gól­nych ele­men­tów. Jak na razie doty­czy to wyłącz­nie lodów­ki, pral­ki, tele­wi­zo­ry czy suszar­ki do włosów.

Czytaj tak­że: Koniec posta­rza­nia sprzę­tu? Naprawa AGD ma być prosta

Co war­to pod­kre­ślić, nie wol­no wyrzu­cać zuży­te­go sprzę­tu elek­tro­nicz­ne­go i AGD. Trzeba zanieść taki sprzęt do skle­pu abo punk­tu selek­tyw­nej zbiór­ki odpa­dów komu­nal­nych – PSZOK.