Do kiedy piece na ekogroszek będą dozwolone? Zakaz wisi w powietrzu

Zakaz spa­la­nia węgla w kotłach domo­wych jest teraz moż­li­wy do wpro­wa­dze­nia, o ile prze­wi­du­je tak uchwa­ła anty­smo­go­wa. Taki sce­na­riusz jest tak­że roz­wa­ża­ny dla całe­go kra­ju. Do kie­dy pie­ce na eko­gro­szek, naj­po­pu­lar­niej­sze węglo­we pali­wo, będą więc w Polsce dozwo­lo­ne? Rząd poda­je dwie daty.

Z pol­skich prze­pi­sów powszech­nie obo­wią­zu­ją­cych nie wyni­ka teraz zakaz uży­wa­nia pie­ców i kotłów na pali­wa sta­łe w sek­to­rze komunalno-​bytowym, a więc w miesz­ka­niach i domach. Natomiast moż­li­wość wpro­wa­dze­nia takich zaka­zów dosta­ły samo­rzą­dy. Prawo ochro­ny śro­do­wi­ska, a kon­kret­nie art. 91 i 96, daje im taką moż­li­wość w dro­dze uchwał sej­mi­ków woje­wództw. Akty pra­wa miej­sco­we­go to pro­gra­my ochro­ny powie­trza oraz tzw. uchwa­ły antysmogowe. 

Programy ochro­ny powie­trza okre­śla­ją ter­mi­ny reali­za­cji dzia­łań w nich okre­ślo­nych mak­sy­mal­nie do koń­ca 2026 r., a uchwa­ły anty­smo­go­we w per­spek­ty­wie lat 2024–2028 – poda­je Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

Trzeba wymienić kopciuchy i nie tylko 

Każda z uchwał w spo­sób spe­cy­ficz­ny for­mu­łu­je ogra­ni­cze­nia, nie jest w nich wyszcze­gól­nio­ny zakaz eko­grosz­ku. Samorządy w uchwa­łach anty­smo­go­wych wska­zu­ją naj­czę­ściej, do kie­dy trze­ba wymie­nić kop­ciu­chy czy­li prze­sta­rza­łe kotły i pie­ce na pali­wa sta­łe. Co wię­cej, dają dal­sze ter­mi­ny wymia­ny kotłów trze­ciej kla­sy, a nawet pią­tej kla­sy. Na przy­kład uchwa­ła woje­wódz­twa pomor­skie­go naka­zu­je do 2023 roku wymia­nę tak­że kotłów 5. kla­sy – wte­dy zosta­ną już tyl­ko kotły ecoprojekt.

Natomiast jed­na z uchwał – przy­ję­ta przez Sejmik Województwa Małopolskiego dla Gminy Miejskiej Kraków – wpro­wa­dzi­ła od 1 wrze­śnia 2019 r. zakaz spa­la­nia wszel­kich paliw sta­łych w małych źró­dłach cie­pła eks­plo­ato­wa­nych w gra­ni­cach admi­ni­stra­cyj­nych tej gmi­ny. To ozna­cza zakaz spa­la­nia węgla i drew­na, w co wcho­dzi też ekogroszek. 

Zakaz w miastach już od 2030 r.

Temat zaka­zu spa­la­nia węgla powra­ca regu­lar­nie, ponie­waż smog nie prze­sta­je być ogrom­nym pro­ble­mem w Polsce. To wła­śnie spa­la­nie w pie­cach paliw takich jak węgiel powo­du­je zanie­czysz­cze­nie powietrza. 

Czytaj tak­że: Lepsze powie­trze w Polsce ale do ide­ału daleko

Teraz trwa­ją pra­ce nad aktu­ali­za­cją Krajowego Programu Ochrony Powietrza. Agnieszka Sosnowska, dyrek­tor Departamentu Ochrony Powietrza i Polityki Miejskiej w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, zapo­wie­dzia­ła głę­bo­kie zmia­ny w tym doku­men­cie. Chodzi o zakaz uży­wa­nia kotłów węglo­wych do 2030 roku w mia­stach i do 2040 roku na tere­nach wiej­skich. Wchodzą w to tak­że pie­ce na ekogroszek.

w uchwa­lo­nym w lutym 2021 r. przez Radę Ministrów doku­men­cie stra­te­gicz­nym pn. „Polityka Energetyczna Polski do 2040” prze­wi­du­je się wpro­wa­dze­nie zaka­zu sto­so­wa­nia węgla w gospo­dar­stwach domo­wych w mie­ście 2030 i na obsza­rach wiej­skich w 2040 r. 

Ministerstwo Klimatu i Środowiska

Wobec powyż­sze­go w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pro­wa­dzo­ne są pra­ce ana­li­tycz­ne zwią­za­ne z reali­za­cją tego postu­la­tu. Informacja o szcze­gó­łach będzie moż­li­wa dopie­ro po zakoń­cze­niu tych prac – infor­mu­je resort. To ozna­cza jed­no: nie będzie to pro­sta regulacja. 

Do kiedy piece na ekogroszek będą w sprzedaży?

Warto przy­po­mnieć, że od 2022 roku na pie­ce węglo­we nie moż­na wziąć już dota­cji z pro­gra­mu anty­smo­go­we­go Czyste Powietrze. Przyznaje on dofi­nan­so­wa­nie do wymia­ny kop­ciu­chów i ter­mo­mo­der­ni­za­cji domów. Co wię­cej, od 2022 roku nie ma już ulgi ter­mo­mo­der­ni­za­cyj­nej na zakup i mon­taż kotłów węglo­wych. To obej­mu­je też pie­ce na eko­gro­szek. Do kie­dy więc Polacy będą z nich korzy­stać? Zakupu nie odpi­szą od docho­du. Natomiast odpi­sać moż­na mon­taż pom­py cie­pła, kotły na pel­let, gazo­we, ogrze­wa­nie elek­trycz­ne czy kolek­to­ry słoneczne. 

Widać, ze nasta­wie­nie rzą­do­we do wspie­ra­nia pie­ców węglo­wych powo­li zmie­nia się. Czy zmie­ni się też nasta­wie­nie samych Polaków? Tu moc­no lob­bu­ją sprze­daw­cy węgla. 

Ekogroszek – ekonomiczny nie ekologiczny

Wycofanie nazwy eko­gro­szek prze­wi­dy­wał pro­jekt roz­po­rzą­dze­nia, jaki poja­wił się w paź­dzier­ni­ku 2021 roku. Nazwa eko­gro­szek koja­rzy się z czymś eko­lo­gicz­nym, gdy tym­cza­sem nie ma to nic wspól­ne­go z eko­lo­gią ani nawet ze speł­nie­niem unij­nych wymo­gów ekoprojektu. 

Komisja Etyki Rady Reklamy, po zasię­gnię­ciu opi­nii eks­per­tów, pra­gnie pod­kre­ślić, iż rów­nież suge­ro­wa­nie w prze­ka­zie rekla­mo­wym, że pro­duk­ty typu eko­gro­szek lub bio­ma­sa są przy­ja­zne śro­do­wi­sku nale­ży uzna­wać za greenwashing.

Związek Stowarzyszeń Rada Reklamy

Zamiast nazwy, któ­ra może wpro­wa­dzać w błąd kon­su­men­tów, zapro­po­no­wa­no „gro­szek III“. bada­nia dowio­dły, że eko­gro­szek nie speł­nia norm wyma­ga­nych w unij­nym roz­po­rzą­dze­niu eko­pro­jek­tu. Nie jest w żad­nym razie ekologiczny. 

Co wię­cej, pla­no­wa­no pod­nieść wymo­gi dla grosz­ku III, by miał wię­cej kalo­rii i mniej zanie­czysz­czeń. Jak moż­na było prze­wi­dy­wać, zapro­te­sto­wa­li sprze­daw­cy węgla i gór­ni­cze związ­ki zawodowe. 

Przeciwne oka­za­ły się gór­ni­cze związ­ki i sprze­daw­cy węgla. Prace wstrzy­ma­no.

Należy więc spo­dzie­wać się, że wszel­kie ogra­ni­cze­nia w sprze­da­ży węgla napo­tka­ją duży opór, a osta­tecz­na regu­la­cja może oka­zać się bar­dzo rozmyta.