Rząd zamierza zaktualizować Krajowy Program Ochrony Powietrza. Stan powietrza się poprawia, ale nie na tyle, by można było powiedzieć, że oddychamy czystym powietrzem. Co zamierza robić? Będą dotacje na wymianę ogrzewania i na czysty transport. Rozczarowane mogą być natomiast osoby budujące domy jednorodzinne, ponieważ dofinansowanie do pomp ciepła w nowych domach nie jest wymienione w dokumencie. Są za to plany na dotacje do wymiany pieców w domach wielorodzinnych.
Celem KPOP jest doprowadzenie stanu powietrza w Polsce do standardu odpowiadającego normom krajowym, unijnym, a w dalszej perspektywie – rekomendowanym przez Światową Organizację Zdrowia. Prawda jest taka, że teraz jesteśmy jeszcze od tego bardzo daleko. W zdecydowanej większości stref w latach 2018–2020 odnotowano przekroczenia poziomów dopuszczalnych i docelowych przynajmniej dla jednego zanieczyszczenia. Mamy teraz 45 stref oraz 286 stacji pomiarowych, na których znajduje się 2049 stanowisk. Dobra wiadomość jest taka, że wyraźnie spada liczba stref z przekroczeniami i dotyczy to głównie pyłu PM10.
Czym zanieczyszczone jest powietrze
Duży problem jest z pyłem. Poziomy PM 2,5 w 2020 roku był przekroczony są w 14 strefach, natomiast PM 10 – w 16 strefach. To jednak benzo(a)piren bije wszelkie rekord, ponieważ w 39 strefach zanotowano przekroczenia zanieczyszczeń tą rakotwórczą substancją.
Skąd ten problem? Głównie z domowych kominów i spalania w domowych piecach, kotłach czy kominkach drewna i węgla. Jak się okazuje, węgiel odpowiada wciąż za jedną czwartą indywidualnego ogrzewania w w miastach. W 2030 roku ma to być już zero.
Procesowi spalania paliw w źródłach spalania o małej mocy towarzyszy emisja m.in. takich substancji jak pyły, tlenki azotu, dwutlenek siarki, tlenki węgla, metale ciężkie.
Z kolei transport jest głównym źródłem zanieczyszczenia tlenkiem azotu. W dodatku emisja tego gazu szybko rośnie.
Co planuje rząd?
Głównym źródłem zanieczyszczeń są systemy ogrzewania stosowane przez Polaków. Będą więc dotacje do wymiany pieców z programu Czyste Powietrze. Kolejny program na 2 mld zł wprowadzi w przyszłym roku dotacje do wymiany pieców w domach wielorodzinnych, ale aplikować o te pieniądze będą gminy. Nie wspomina się natomiast o programie Moje Ciepło, w którym miały być dostępne dotacje do pomp ciepła w nowych domach.
Do tego będą dotacje do czystego transportu i punktów ładowania aut elektrycznych. Pod tym względem dokument więc nie zaskakuje.
Czytaj także: Powszechne dofinansowanie do pomp ciepła ruszy w 2021 roku?
Ciekawą inicjatywą jest propozycja obligatoryjnego podejmowania uchwał antysmogowych w miejscowościach, gdzie powietrze jest zanieczyszczone. To propozycja Komisji Europejskiej. Z drugiej strony przy słabej sieci państwowego monitoringu powietrza trudno będzie jasno ustalić, gdzie i w jakim stopniu jakość powietrze kuleje.
Pozostaje mieć jeszcze nadzieję, że edukacja ekologiczna, prowadzona przez rząd i firmy energetyczne, przyniesie coraz lepsze wyniki.