Widzieliście budynek, który został zburzony, a w jego miejsce powstał nowy, najczęściej większy? Tak właśnie dzieje się na przykład w centrum Warszawy. Dlatego właśnie budynki powinny być tak zaprojektowane, aby nadawać się do recyklingu.
Budynki są wyburzane, ponieważ nie opłaca się ich odnawiać. Takie podejście to marnowanie energii, materiałów i powodowanie emisji szkodliwych dla klimatu. Ale Fala Renowacji, którą planuje Unia Europejska, też nie jest wolna od wad. Wręcz przeciwnie – ma ich sporo – wyliczają eksperci z EASAC – Rady Doradczej Europejskich Akademii Nauk, do której należy też Polska Akademia Nauk. Udowadniają, że Fala Renowacji na obecnych zasadach nie ma sensu.
Ile emisji powoduje stworzenie idealnego budynku?
Do tej pory polityka UE koncentrowała się na koncepcji „budynków o niemal zerowym zużyciu energii”. Według EASAC pojęcie to jest przestarzałe. Zamiast tego wskaźnikiem powinien być skumulowany poziom emisji gazów cieplarnianych. To obejmuje emisje z procesu budowania, a potem wykorzystania budynku. W konstrukcji, zwłaszcza z betonu i stali, ślad węglowy jest bardzo wysoki. Limit emisyjności na metr kwadratowy potrzebny jest także przy termomodernizacji.
„Twórcy polityki od dawna koncentrują się na tworzeniu energooszczędnych budynków, które zmniejszają zapotrzebowanie na ogrzewanie i klimatyzację lub wytwarzają energię odnawialną na miejscu. Ale energia wykorzystywana do obsługi budynków to tylko część historii. Musimy pilnie poszerzyć zakres i przyjrzeć się emisjom zawartym w materiałach i metodach budowlanych – zarówno w przypadku nowych budynków, jak i renowacji budynków – William Gillett, dyrektor programu energetycznego EASAC.
Kiedy budynki można będzie rozebrać i poddać recyklingowi?
Raport EASAC wskazuje, że branża budowlana działa w sposób liniowy: weź, wyprodukuj, zużyj, wyrzuć. Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym pozwoliłoby zmniejszyć zużycie zasobów, ślad węglowy i problem odpadów.
Szkoła jeszcze bardziej ekologiczna
Wiele materiałów budowlanych można ponownie wykorzystać, poddać recyklingowi i odzyskać. Przede wszystkim budynki i ich elementy powinny być zaprojektowane tak, aby można je było łatwo zdemontować po zakończeniu ich użytkowania.
Ważne jest rozważenie ponownego wykorzystania istniejących budynków, a nie zastępowanie istniejących budynków nowymi – prof. Brian Norton, współprzewodniczący grupy roboczej EASAC.
Odnawianie a nie budowanie czyli Fala Renowacji
W 2020 r. Komisja Europejska przedstawiła strategię „Renovation Wave”, która ma na celu zwiększenie termomodernizacji budynków w UE. Zamierza zrewidować dyrektywę w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, chociaż jej dotychczasowe wyniki okazały się rozczarowujące.
Ocenia się, że 75 proc. budynków, w których mieszkają Europejczycy, ma niski standard energetyczny. Neutralność klimatyczna do 2050 roku wymaga remontów ponad 90 tys. domów tygodniowo.
