Główne grzechy producentów ubrań

Fast fashion czy­li szyb­ka moda ma coraz więk­szy wpływ na śro­do­wi­sko natu­ral­ne. Kilka kolek­cji rocz­nie, kiep­skie mate­ria­ły, nie­bez­piecz­ne che­mi­ka­lia – to nam chce sprze­dać wie­lu pro­du­cen­tów ubrań. Do tego coraz powszech­niej­szy sta­je się w modzie gre­en­wa­shing. Bez odpo­wied­nich prze­pi­sów duże mar­ki modo­we nie zmie­nią swo­je­go podej­ścia. Ekolodzy nawo­łu­ją do więk­szych zmian i zamie­rza­ją o to wal­czyć w Komisji Europejskiej. 

Grupa 25 orga­ni­za­cji poza­rzą­do­wych odrzu­ca dobro­wol­ne poro­zu­mie­nia bran­ży modo­wej i wzy­wa Unię Europejską do regu­la­cji tego ryn­ku. Chodzi o to, by pocią­gać mar­ki modo­we do odpo­wie­dzial­no­ści za ich wkład w glo­bal­ne zanie­czysz­cze­nie śro­do­wi­ska. Wzywają do wpro­wa­dze­nia nowej poli­ty­ki, aby powstrzy­mać nie­kon­tro­lo­wa­ną nad­pro­duk­cję tek­sty­liów. Kampanię nazwa­li „Zmiana sza­fy”. Czego oczekują?

Moda też nisz­czy klimat

Z czego powstają ubrania

Zrównoważone tek­sty­lia powin­ny być nor­mą. Można to osią­gnąć dzię­ki wyso­kim mini­mal­nym stan­dar­dom pro­jek­to­wa­nia i lep­szym pro­ce­som pro­duk­cyj­nym. Potrzebna jest przej­rzy­stość w poda­wa­niu infor­ma­cji, tak by dane ubra­nia moż­na było łatwo zidentyfikować. 

Równie waż­ny jest zakaz nisz­cze­nia nie­sprze­da­nych i zwró­co­nych towa­rów. Wielkim echem odbi­ła się trzy lata temu wia­do­mość o tym, że pro­du­cent luk­su­so­wych ubrań Burberry znisz­czył nie­sprze­da­ne ubra­nia, dodat­ki i kosme­ty­ki war­te dzie­siąt­ki milio­nów dola­rów. Firma pod wpły­wem kry­ty­ki wyco­fa­ła się z tej prak­ty­ki. To nie zna­czy, że pro­blem znik­nął, bo marek modo­wych jest zatrzęsienie. 

Metka i greenwashing

Brakuje prze­pi­sów, jakie wia­ry­god­ne oświad­cze­nia eko­lo­gicz­ne moż­na umiesz­czać na pro­duk­tach. Stąd powszech­ny sta­je się gre­en­wa­shing – poda­wa­nie infor­ma­cji o „zrów­no­wa­żo­nych“ czy „natu­ral­nych“ pro­duk­tach to czę­sto tyl­ko zasło­na dym­na, by zwa­bić klien­tów. Potrzeba więc ujed­no­li­ce­nia metek. 

Podobnie jak w bran­ży elek­tro­ni­ki, tu też trwa bata­lia o to, by ubra­nia tak szyb­ko nie nisz­czy­ły się. Proponowane środ­ki obej­mu­ją mini­mal­ne stan­dar­dy doty­czą­ce trwa­ło­ści odzie­ży. Producenci powin­ni też lepiej infor­mo­wać na temat ocze­ki­wa­ne­go okre­su użyt­ko­wa­nia i moż­li­wo­ści napra­wy ubrania.

Recykling i zaśmiecanie

Liniowy model biz­ne­so­wy ozna­cza zuży­wa­nie za każ­dym razem nowych surow­ców. To mar­no­traw­stwo. Opodatkowując wyko­rzy­sta­nie pier­wot­nych zaso­bów Bruksela może to zmie­nić, czy­niąc pro­du­cen­tów odpo­wie­dzial­ny­mi za pro­duk­ty, któ­re wpro­wa­dza­ją na rynek od koły­ski do gro­bu. To nic inne­go jak model ROP – roz­sze­rzo­nej odpo­wie­dzial­no­ści producenta. 

Na jed­ne­go oby­wa­te­le UE przy­pa­da śred­nio 1,3 tony zuży­tych surow­ców, bio­rąc pod uwa­gę kupio­ne ubra­nia, tek­sty­lia i obu­wie – poda­je Europejska Agencja Środowiska.

Prawa człowieka

Grupa ape­lu­je rów­nież o pil­ne wpro­wa­dze­nie prze­pi­sów doty­czą­cych nie­bez­piecz­nych che­mi­ka­liów. To ma wpływ na pra­cow­ni­ków fabryk, któ­re naj­czę­ściej znaj­du­ją się poza Europą. Pozostałości che­mi­ka­liów są też w ubra­niach, któ­re kupu­je­my w sklepach. 

W pro­duk­cji tek­sty­liów wyko­rzy­stu­je się oko­ło 3500 sub­stan­cji. Spośród nich 750 zosta­ło skla­sy­fi­ko­wa­nych jako nie­bez­piecz­ne dla zdro­wia ludz­kie­go, a 440 jako nie­bez­piecz­ne dla śro­do­wi­ska. Szacuje się, że oko­ło 20 proc. glo­bal­ne­go zanie­czysz­cze­nia wody jest spo­wo­do­wa­ne far­bo­wa­niem i wykań­cza­niem wyro­bów włó­kien­ni­czych, co ma wpływ na zdro­wie pra­cow­ni­ków i spo­łecz­no­ści lokalnych.

Beyonce nas nie nakręci

Ekolodzy chcą więc rygo­ry­stycz­nych zasad docho­wa­nia przez mar­ki modo­we nale­ży­tej sta­ran­no­ści w zakre­sie praw czło­wie­ka i ochro­ny środowiska.