Gdzie trafią odpady z elektrowni jądrowej w Polsce

Zużyte pali­wo ura­no­we z pla­no­wa­nych elek­trow­ni jądro­wych będzie skła­do­wa­ne w Polsce – poin­for­mo­wa­ło Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Na począ­tek radio­ak­tyw­ne odpa­dy pozo­sta­ną w elek­trow­niach, potem – tra­fią do wyzna­czo­ne­go miej­sca w Polsce. 

Plany doty­czą­ce roz­wo­ju ener­ge­ty­ki jądro­wej w Polsce są impo­nu­ją­ce. Do 2040 r. atom (duży i mały) ma dostar­czać ponad jed­ną pią­tą ener­gii w Polsce. Reaktory powsta­ną w tech­no­lo­gii AP1000 Westinghouse. Polskie Elektrownie Jądrowe wska­za­ły Lubiatowo-​Kopalino jako pre­fe­ro­wa­ną loka­li­za­cję pierw­szych reak­to­rów jądro­wych o mocy do 3750 MWe.

Inwestycja nie ma jesz­cze wyma­ga­nych pozwo­leń, w tym decy­zji śro­do­wi­sko­wej, ani opra­co­wa­ne­go mode­lu finan­so­wa­nia. Nie ma też wybra­ne­go doce­lo­we­go miej­sca skła­do­wa­nia wypa­lo­ne­go pali­wa jądro­we­go. Właśnie o to, gdzie tra­fi wypa­lo­ne pali­wo ura­no­we z elek­trow­ni jądro­wej, zapy­ta­li się posło­wie ugru­po­wa­nia Polska 2050. W tej spra­wie wysła­li inter­pe­la­cję do Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz Ministerstwa Aktywów Państwowych. 

Odpady pro­mie­nio­twór­cze to mate­ria­ły sta­łe, cie­kłe lub gazo­we, zawie­ra­ją­ce sub­stan­cje pro­mie­nio­twór­cze lub ska­żo­ne tymi sub­stan­cja­mi, któ­rych wyko­rzy­sta­nie nie jest prze­wi­dy­wa­ne ani roz­wa­ża­ne, w tym wypa­lo­ne pali­wo jądro­we prze­zna­czo­ne do składowania.

Uchwała Rady Ministrów w spra­wie aktu­ali­za­cji „Krajowego pla­nu postę­po­wa­nia z odpa­da­mi pro­mie­nio­twór­czy­mi
i wypa­lo­nym pali­wem jądrowym”.

Czytaj tak­że: Ekolodzy wymie­nia­ją wady elek­trow­ni ato­mo­wej w Polsce

Tymczasowy przechowalnik paliwa jądrowego

Wypalone pali­wo jądro­we zali­cza się do osob­nej kate­go­rii wyso­ko­ak­tyw­nych odpa­dów pro­mie­nio­twór­czych. Takie odpa­dy z pla­no­wa­nych w Polsce elek­trow­ni jądro­wych będzie cza­so­wo prze­cho­wy­wa­ne w znaj­du­ją­cych na tere­nie elek­trow­ni prze­cho­wal­ni­kach – podał w odpo­wie­dzi na inter­pe­la­cję posel­ską wice­mi­ni­ster Adam Guibourgé-​Czetwertyński. Jak dodał, tra­fi tam pali­wo z całe­go okre­su eks­plo­ata­cji elek­trow­ni (60 lat). 

Przechowalnik wypa­lo­ne­go pali­wa jądro­we­go będzie pod­ziem­ną, żel­be­to­no­wą konstrukcją. 

Docelowo, w celu skła­do­wa­nia wypa­lo­ne­go pali­wa jądro­we­go prze­wi­du­je się budo­wę w Polsce głę­bo­kie­go skła­do­wi­ska dla wyso­ko­ak­tyw­nych odpa­dów pro­mie­nio­twór­czych i wypa­lo­ne­go pali­wa jądrowego. 

Adam Guibourgé-​Czetwertyński, pod­se­kre­tarz sta­nu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska.

Głębokie składowiska odpadów promieniotwórczych

Z odpo­wie­dzi wice­mi­ni­stra wyni­ka, że nie ma jesz­cze wybra­ne­go miej­sca na skła­do­wi­sko wypa­lo­ne­go pali­wa jądro­we­go i odpa­dów radio­ak­tyw­nych. Natomiast pra­ce nad tym trwa­ją już od dekad.

Na świe­cie budu­je się głę­bo­kie skła­do­wi­ska w trzech rodza­jach skał: w ska­łach ila­stych, w wysa­dach sol­nych oraz w ska­łach kry­sta­licz­nych. Wszystkie te rodza­je skał wystę­pu­ją w Polsce.

Za per­spek­ty­wicz­ne do budo­wy głę­bo­kie­go skła­do­wi­ska odpa­dów pro­mie­nio­twór­czych uzna­no regiony:

• w pod­ło­żu plat­for­my wschodnio-​europejskiej w pół­noc­no wschod­niej Polsce (ska­ły krystaliczne), 
• mono­kli­ny przed­su­dec­kiej (ska­ły ilaste)
• na wynie­sie­niu Łeby (ska­ły ilaste)
• Niżu Polskiego (wysa­dy sol­ne z cechsz­tyń­skiej for­ma­cji solonośnej).

Ostatecznie zde­cy­du­je bada­nie geologiczne. 

Polska nie pla­nu­je nato­miast recy­klin­gu wypa­lo­ne­go pali­wa – poin­for­mo­wał wiceminister. 

Składowisko w Różanie

Teraz Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych (KSOP) znaj­du­je się w miej­sco­wo­ści Różan nad Narwią, w odle­gło­ści ok. 90 km od Warszawy. Mieści się tu od 1961 r. Na tere­nie daw­ne­go for­tu woj­sko­we­go, na powierzch­ni ok. 3 ha, umiesz­czo­no ponad 4 tys. m3 odpadów. 

Największym wytwór­cą sta­łych odpa­dów pro­mie­nio­twór­czych w Polsce jest teraz Narodowe Centrum Badań Jądrowych, gdzie powsta­ją głów­nie odpa­dy nisko – i śred­nio­ak­tyw­ne przy eks­plo­ata­cji reak­to­ra badaw­cze­go Maria oraz w Ośrodku Radioizotopów (zakład pro­du­ku­ją­cy izo­to­py pro­mie­nio­twór­cze wyko­rzy­sty­wa­ne w medy­cy­nie do dia­gno­sty­ki i tera­pii). Z reak­to­ra pocho­dzi rów­nież wypa­lo­ne pali­wo jądrowe.

Pozostała część odpa­dów pro­mie­nio­twór­czych– to jest oko­ło 35 proc. – pocho­dzi ze znaj­du­ją­cych się
na tere­nie całe­go kra­ju szpi­ta­li, kli­nik i innych insty­tu­cji wyko­rzy­stu­ją­cych tech­ni­ki izo­to­po­we, a tak­że z
ośrod­ków wypo­sa­żo­nych w cyklo­tro­ny medycz­ne i naukowe. 

W zakła­dzie Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych w Otwocku–Świerku znaj­du­je się 75 zuży­tych zamknię­tych źró­deł pro­mie­nio­twór­czych wyso­ko­ak­tyw­nych pocho­dzą­cych z zasto­so­wań medycz­nych i nauko­wych. Po prze­two­rze­niu odpa­dy tra­fia­ją do Różana.

Składowisko w Różanie prze­sta­nie funk­cjo­no­wać, gdy powsta­nie NSPOP – Nowe skła­do­wi­sko powierzch­nio­we odpa­dów pro­mie­nio­twór­czych. Tu do cza­su uru­cho­mie­nia SGOP – skła­do­wi­ska głę­bo­kie­go odpa­dów pro­mie­nio­twór­czych – będzie też maga­zyn odpa­dów długożyciowych.