Wkrótce koniec inwestycji w ropę, węgiel i gaz?

Neutralność kli­ma­tycz­na wyma­ga pil­nych dzia­łań by osią­gnąć zero­we emi­sje net­to. Międzynarodowa Agencja Energii wska­zu­je, że nie ma sen­su inwe­sto­wać w nowe zło­ża paliw kopal­nych. Czy pro­du­cen­ci ropy, węgla i gazu posłu­cha­ją się i przej­dą na czy­stą energię?

Scenariusz, jak osiągnąć zerowe emisje CO2

Międzynarodowa Agencja Energii (ang. IEA) uwa­ża­na jest za insty­tu­cję, któ­ra dość dobrze odzwier­cie­dla inte­re­sy dużych firm naf­to­wych. Od daw­na jest więc auto­ry­te­tem jeśli cho­dzi o mode­lo­wa­nie przy­szło­ści paliw i ener­gii. W swo­jej naj­now­szej ana­li­zie IEA wska­zu­je, że bran­ża musi rady­kal­nie zmie­nić taktykę. 

Świat nie potrze­bu­je żad­nych nowych inwe­sty­cji w ropę, węgiel i gaz – powie­dział w Sky News szef IEA Fatih Birol.

Działania do 2030 roku

W swo­im sce­na­riu­szu IEA pod­kre­śla, że trze­ba się sku­piać się na bli­skiej per­spek­ty­wie – do 2030 roku. To wyma­ga maso­we­go wdro­że­nia wszyst­kich dostęp­nych tech­no­lo­gii czy­stej ener­gii – takich jak OZE, pojaz­dy elek­trycz­ne i ener­go­osz­częd­ne moder­ni­za­cje budyn­ków. W przy­pad­ku ener­gii sło­necz­nej jest to rów­no­waż­ne z insta­lo­wa­niem naj­więk­sze­go obec­nie par­ku sło­necz­ne­go na świe­cie mniej wię­cej codziennie.

Większość reduk­cji emi­sji CO2 do 2030 r. będzie efek­tem wdra­ża­nia tech­no­lo­gii już obec­nych na ryn­ku. Ale w 2050 r. pra­wie poło­wę reduk­cji mają dostar­czyć tech­no­lo­gie, któ­re są teraz w fazie demon­stra­cji lub pro­to­ty­pu. Natomiast w obec­nej deka­dzie muszą zostać pod­ję­te zna­czą­ce wysił­ki, aby te nowe tech­no­lo­gie mogły na czas poja­wić się na rynku.

Ten rok powi­nien być ostat­nim, w któ­rym wyda­je się zgo­dę na nowe elek­trow­nie węglo­we bez tech­no­lo­gii zmniej­sza­ją­cych emi­sje (angl. una­ba­ted). Podobnie doty­czy to pozwo­leń na kopal­nie, nowe pola naf­to­we i gazo­we. W 2025 roku powi­nien nastą­pić koniec sprze­da­ży nowych kotłów na pali­wa kopal­ne – węgiel i gaz.

Neutralność klimatyczna

IEA Twierdzi, że cały sek­tor ener­ge­ty­ki musi się zde­kar­bo­ni­zo­wać do roku 2035 w kra­jach OECD i do 2040 w pozo­sta­łych państwach. 

Zerowe emi­sje ozna­cza­ją też zakoń­cze­nie sprze­da­ży nowych samo­cho­dów oso­bo­wych z sil­ni­kiem spa­li­no­wym do 2035 r. 

Scenariusz zakła­da nie­wiel­ki udział tech­no­lo­gii wychwy­ty­wa­nia i skła­do­wa­nia dwu­tlen­ku węgla CCS (wychwy­ty­wa­nia i skła­do­wa­nia dwu­tlen­ku węgla), jest tego zde­cy­do­wa­nie mniej niż w innych sce­na­riu­szach “zera-​netto”. Jest to bar­dziej zgod­ne z rze­czy­wi­stym poten­cja­łem CCS – tech­no­lo­gii, któ­ra od 20 lat nie jest w sta­nie osią­gnąć zado­wa­la­ją­cych kosz­tów i skali.

Wzrośnie rola elektryczności

Energia elek­trycz­na ma odpo­wia­dać za poło­wę cał­ko­wi­te­go zuży­cia ener­gii. Będzie to wyma­ga­ło znacz­ne­go zwięk­sze­nia ela­stycz­no­ści sys­te­mu elek­tro­ener­ge­tycz­ne­go – na przy­kład aku­mu­la­to­rów, reak­cji na zapo­trze­bo­wa­nie, paliw wodo­ro­wych, ener­gii wod­nej i nie tyl­ko – w celu zapew­nie­nia nie­za­wod­nych dostaw.

Lepsze pro­gno­zy dla klimatu

W tym sce­na­riu­szu zde­cy­do­wa­na więk­szość samo­cho­dów na dro­gach będzie napę­dza­na ener­gią elek­trycz­ną lub ogni­wa­mi pali­wo­wy­mi. Samoloty będą w dużej mie­rze opie­rać się na zaawan­so­wa­nych bio­pa­li­wach i pali­wach syn­te­tycz­nych. A set­ki zakła­dów prze­my­sło­wych na całym świe­cie będzie wyko­rzy­sty­wać wychwy­ty­wa­nie dwu­tlen­ku węgla (CCS) lub wodór.

Na naszej dro­dze do zera net­to pra­wie 90% świa­to­wej pro­duk­cji ener­gii elek­trycz­nej w 2050 r. Będzie pocho­dzi­ło ze źró­deł odna­wial­nych, przy czym ener­gia sło­necz­na PV i wiatr razem sta­no­wią pra­wie 70% – IEA

Co możemy zrobić?

Według IEA koniecz­ne są też zmia­ny naszych nawy­ków. Zerowe emi­sje nie będą moż­li­we bez zmian w boga­tych spo­łe­czeń­stwach. Chodzi o zastę­po­wa­nie podró­ży samo­cho­dem spa­ce­ra­mi, rowe­rem lub trans­por­tem publicz­nym oraz o rezy­gna­cję z lotów dłu­go­dy­stan­so­wych. To wszyst­ko zapew­ni oko­ło 4 proc. sku­mu­lo­wa­nych reduk­cji emisji.

Właśnie z powo­du popra­wy efek­tyw­no­ści i zmia­ny nawy­ków popyt na ener­gię ma być o 8 proc. mniej­szy niż obecnie.

Nowy sce­na­riusz IEA nie jest najam­bit­niej­szy w tym obsza­rze, ale jed­no­cze­śnie dale­ki od bycia naj­bar­dziej kon­ser­wa­tyw­nym. Na pew­no to coś wię­cej niż tyl­ko wysi­łek sym­bo­licz­ny – Joeri Rogelj, dyrek­tor badań Grantham Institute, Imperial College London.

Z dru­giej stro­ny teraz głów­ne fir­my naf­to­we są w małym stop­niu zaan­ga­żo­wa­ne w odna­wial­ną ener­gię – zale­d­wie pół pro­cen­ta mocy OZE jest ich wła­sno­ścią lub zosta­ły przez nie zakontraktowane.

Sektor ener­ge­tycz­ny jest obec­nie źró­dłem oko­ło trzech czwar­tych emi­sji gazów cie­plar­nia­nych. Transformacja tego sek­to­ra jest więc klu­czo­wa do zapo­bie­że­nia naj­gor­szym skut­kom zmian klimatycznych. 

współ­pra­ca: Wojciech Makowski, GSCC