Jedzenie szkodzi klimatowi? Sprawdź swoją wiedzę

Czy przej­ście na die­tę wegań­ską pomo­że naszej pla­ne­cie? W Polsce, podob­nie jak w innych kra­jach euro­pej­skich, nara­sta trend odcho­dze­nia od spo­ży­wa­nia mię­sa. To nie­po­koi mię­dzy inny­mi Agrounię, któ­rej lider moc­no bro­ni praw rol­ni­ków. Czy jed­nak ma rację? Czy obec­ne wzor­ce pro­du­ko­wa­nia żyw­no­ści są dobre? Warto spraw­dzić wie­dzę na ten temat. 

Ciekawy quiz na temat pro­duk­cji żyw­no­ści przy­go­to­wał UNEP – Program Środowiskowy ONZ. Wystarczy wejść na stro­nę i spraw­dzić, czy udzie­la­my popraw­nych odpo­wie­dzi. Niektóre pyta­nia mogą nas zaskoczyć. 

Emisje CO2 z rolnictwa mają znaczenie

Nie ma wąt­pli­wo­ści, że rol­nic­two przy­czy­nia się do zmian kli­ma­tu. Globalnie jest odpo­wie­dzial­ne za trzy czwar­te wyle­sia­nia, ponie­waż wyma­ga ogrom­nych ilo­ści zie­mi. Co wię­cej, prze­wi­du­je się, że do poło­wy wie­ku oko­ło 10 mln kilo­me­trów kwa­dra­to­wych lasów zosta­nie wykar­czo­wa­nych, aby zaspo­ko­ić zapo­trze­bo­wa­nie na żyw­ność. Tymczasem drze­wa są potrzeb­ne do łago­dze­nia zmian kli­ma­tu, ponie­waż maga­zy­nu­ją węgiel i uwal­nia­ją tlen.

Zwierzęta gospo­dar­skie wytwa­rza­ją 15 pro­cent wszyst­kich spo­wo­do­wa­nych przez czło­wie­ka emi­sji gazów cie­plar­nia­nych, a całe rol­nic­two powy­żej 20 proc.

Czytaj tak­że: Krowy dosta­ną masecz­ki na metan

Ponadto mar­no­wa­na żyw­ność odpo­wia­da za 8 pro­cent rocz­nych emi­sji gazów cie­plar­nia­nych. Co wię­cej, nie­po­trzeb­ne opa­ko­wa­nia tra­fia­ją z regu­ły na wysy­pi­ska. Około jed­na trze­cia pro­du­ko­wa­nej na świe­cie żyw­no­ści jest tra­co­na lub mar­no­wa­na. Każdego roku sta­ty­stycz­ny czło­wiek mar­nu­je śred­nio 74 kg żyw­no­ści czy­li wię­cej niż prze­cięt­na ludz­ka waga i jest to zja­wi­sko ogólnoświatowe. 

Za dużo i niezdrowo

Świat pro­du­ku­je wystar­cza­ją­cą ilość żyw­no­ści, aby wyży­wić całą ludz­kość. Nadal jed­nak pro­duk­cja i kon­sump­cja żyw­no­ści nie są tak wydaj­ne, jak powin­ny, a 3 miliar­dy ludzi na świe­cie nie ma dostę­pu do zdro­wej diety.

Gdyby użyt­ki zie­lo­ne były efek­tyw­niej wyko­rzy­sty­wa­ne jako pod­sta­wa pasz dla zwie­rząt gospo­dar­skich, to ludzie mie­li­by wystar­cza­ją­co dużo zbo­ża do wyży­wie­nia świa­to­wej popu­la­cji pro­gno­zo­wa­nej na 2050 rok. Coraz rza­dziej jed­nak mamy w kra­jach roz­wi­nię­tych do czy­nie­nia, np. z kro­wa­mi któ­re pasą się na łąkach i żywią tra­wą. Zamiast tego zamknię­te w obo­rach zwie­rzę­ta dosta­ją spe­cjal­ne pasze i kiszon­ki. Jest to wydaj­ne i poste, ale nie jest tanie i wyma­ga wie­lu inwe­sty­cji, zaś zwie­rzę­tom wca­le nie pomaga. 

Czytaj tak­że: Dieta dla pla­ne­ty zysku­je moc­ne poparcie

Zmniejszenie bio­róż­no­rod­no­ści rol­ni­czej to poważ­ny pro­blem świa­to­wy. Spośród 250 tys. zna­nych gatun­ków roślin, tyl­ko 7 tys. wyko­rzy­stu­je­my jako żyw­ność, a spo­śród nich 12 roślin upraw­nych i pięć gatun­ków zwie­rząt zapew­nia trzy czwar­te dostar­cza­nej w żyw­no­ści ener­gii. Diety ludzi na świe­cie sta­ją się coraz bar­dziej podobne. 

Dieta wegańska i różnorodna

Gdyby die­ty były bar­dziej róż­no­rod­ne, boga­te w rośli­ny i ubo­gie w tłusz­cze nasy­co­ne, rafi­no­wa­ne ziar­na, wyso­ko prze­two­rzo­ną żyw­ność i doda­wa­ne cukry to zapo­bie­gło­by czę­ści zgo­nów doro­słych (według Komisji EAT-​Lancet 19–24 proc.)

Produkcja biał­ka pocho­dze­nia roślin­ne­go wyma­ga mniej zie­mi, mniej wody i wytwa­rza mniej gazów cie­plar­nia­nych. Ponadto przej­ście na die­tę boga­tą w rośli­ny może pomóc w wyko­rzy­sta­niu gor­szych grun­tów uprawnych. 

Warto uni­kać prze­two­rzo­nej żyw­no­ści, kon­ser­wo­wa­nej che­micz­nie, pako­wa­nej w pla­stik. Takiej, któ­ra tyl­ko z zewnątrz wyglą­da ładnie.