Kup, zużyj i wyrzuć. Ten model się kończy

Jeśli nadal będzie­my korzy­stać z zaso­bów tak jak teraz, to do 2050 r. będzie­my potrze­bo­wać trzech Ziem. Tradycyjny, linio­wy mode­lu eko­no­micz­ny opie­ra się na sche­ma­cie „weź-​wyprodukuj-​zużyj-​wyrzuć”. Jego pod­sta­wą jest duża ilość tanich, łatwo dostęp­nych mate­ria­łów i ener­gii. Jedna z prak­tyk to na przy­kład posta­rza­nie pro­duk­tów, by sprze­dać ich jak najwięcej. 

Unia Europejska chce przejść do gospo­dar­ki o obie­gu zamknię­tym. To ozna­cza dzie­le­nie się, poży­cza­nie (leasing), ponow­ne wyko­rzy­sta­nie, napra­wę, odna­wia­nie i recy­kling oraz korzy­sta­nie z pro­duk­tów tak dłu­go, jak to możliwe. 

Postarzanie produktów

Propozycja to roz­sze­rze­nie dyrek­ty­wy w spra­wie eko­pro­jek­tu (pro­jek­to­wa­nia pro­duk­tów). Europosłowie popar­li zwal­cza­nie prak­tyk obej­mu­ją­cych pla­no­wa­ne posta­rza­nie pro­duk­tów. Chcą popra­wy ich trwa­ło­ści, a tak­że wzmoc­nie­nia praw kon­su­men­tów w ramach tzw. pra­wa do naprawy.

Zepsuta pral­ka, lodów­ka, zmy­war­ka. Sprawdź, co możesz zrobić

Zdaniem euro­de­pu­to­wa­nych kon­su­men­ci mają pra­wo do odpo­wied­nich infor­ma­cji o wpły­wie na śro­do­wi­sko pro­duk­tów i usług, któ­re kupu­ją. W tym celu zwró­ci­li się do Komisji o przed­sta­wie­nie pro­po­zy­cji wal­ki z tzw. gre­en­wa­shin­giem, czy­li prak­ty­ką przed­sta­wia­nia się przez fir­my jako bar­dziej przy­ja­znych dla śro­do­wi­ska niż w rzeczywistości.

Plan dzia­ła­nia Komisji okre­śla sie­dem obszarów.

Tworzywa sztuczne

Europosłowie popie­ra­ją euro­pej­ską stra­te­gię na rzecz two­rzyw sztucz­nych. Celem jest dopro­wa­dze­nie do zaprze­sta­nia sto­so­wa­nia mikro­dro­bin pla­sti­ku i reduk­cja jego wykorzystania.

Tekstylia

Do pro­duk­cji wyro­bów tek­styl­nych potrze­ba dużo surow­ców i wody. Teraz mniej niż 1 proc. tego typu pro­duk­tów pocho­dzi z recyklingu. 

Prawo do naprawy elektroniki

Odpady elek­tro­nicz­ne i elek­trycz­ne, czy­li e‑odpady, to naj­szyb­ciej rosną­cy stru­mień odpa­dów w UE. Jednocześnie mniej niż 40 proc. z nich jest pod­da­wa­nych recy­klin­go­wi. Posłowie chcą, aby UE pro­mo­wa­ła dłuż­szą żywot­ność pro­duk­tów dzię­ki moż­li­wo­ści ponow­ne­go uży­cia i naprawy.

Żywność

Szacuje się, że w UE mar­nu­je się 20 proc. żyw­no­ści. Europosłowie wezwa­li do zmniej­sze­nia tej ilo­ści o poło­wę do 2030 r. w ramach stra­te­gii „od pola do sto­łu”.

Opakowania

Do 2030 r. wszyst­kie opa­ko­wa­nia na ryn­ku UE będą eko­no­micz­nie nada­wać się do ponow­ne­go wyko­rzy­sta­nia lub recyklingu.

Baterie i pojazdy

Proponuje się, by mate­ria­ły wszyst­kich aku­mu­la­to­rów na ryn­ku UE mia­ły niski ślad węglo­wy, a ich pro­duk­cja była zgod­na z pra­wa­mi czło­wie­ka oraz nor­ma­mi spo­łecz­ny­mi i ekologicznymi.

Budynki

Budownictwo odpo­wia­da za ponad 35 proc. wszyst­kich odpa­dów w UE. Posłowie chcą m.in. reduk­cji śla­du węglo­we­go mate­ria­łów budowlanych.

Gospodarka odpadami

UE wytwa­rza ponad 2,5 miliar­da ton odpa­dów rocz­nie, głów­nie z gospo­darstw domo­wych. Posłowie wezwa­li kra­je UE do zwięk­sze­nia wyso­kiej jako­ści recy­klin­gu oraz odej­ścia od skła­do­wa­nia i zmi­ni­ma­li­zo­wa­nia spa­la­nia odpadów.