Domowe emisje CO2 mają znaczenie. Będzie za nie opłata?

Komisja Europejska zapre­zen­to­wa­ła pakiet „Fit for 55“, któ­ry obej­mu­je wie­le dzia­łań na rzecz zmniej­sze­nia emi­sji gazów cie­plar­nia­nych. Wśród fla­go­wych roz­wią­zań jest mię­dzy inny­mi obję­cie od 2025 roku budyn­ków oraz trans­por­tu sys­te­mem limi­tów i han­dlu pra­wa­mi do emi­sji CO2. To pierw­szy tak wyraź­ny krok do wyco­fy­wa­nia paliw kopal­nych z sek­to­rów innych niż ener­ge­ty­ka i prze­mysł. Od 2035 roku wszyst­kie nowo zare­je­stro­wa­ne samo­cho­dy mają być zeroemisyjne.

Limity emisji CO2 i handel uprawnieniami

System han­dlu pra­wa­mi do emi­sji CO2 (EUETS) cał­kiem nie­źle spraw­dza się w Unii Europejskiej. W cią­gu ostat­nich 16 lat uda­ło się obni­żyć emi­sje pocho­dzą­ce z pro­duk­cji ener­gii elek­trycz­nej i ener­go­chłon­nych gałę­zi prze­my­słu o 42,8 proc. Zasada jest pro­sta: są limi­ty, w któ­rych nale­ży się zmie­ścić i któ­re zmniej­sza­ją się co roku. Uprawnienia kupu­je się na aukcjach, a ich obec­na cena – ponad 50 euro za tonę CO2, moc­no ude­rza po kie­sze­ni naj­więk­szych pro­du­cen­tów ener­gii w Polsce. Teraz Komisja zapro­po­no­wa­ła jesz­cze więk­sze rocz­ne tem­po reduk­cji i odej­ście od dar­mo­wych upraw­nień, w tym dla lotnictwa.

Problem jest taki, że EUETS obej­mu­je oko­ło poło­wy emi­sji gazów cie­plar­nia­nych UE. Druga poło­wa była dotąd zanie­dba­na, ale pakiet „Fit for 55“ to zmienia. 

Droższe ogrzewanie domów

Sam sek­tor budow­la­ny odpo­wia­da bez­po­śred­nio i pośred­nio za 36 proc. emi­sji gazów cie­plar­nia­nych zwią­za­nych z ener­gią w UE. Wiele domów jest nadal ogrze­wa­nych prze­sta­rza­ły­mi sys­te­ma­mi, któ­re wyko­rzy­stu­ją zanie­czysz­cza­ją­ce pali­wa kopal­ne, takie jak węgiel i ropa naf­to­wa – zauwa­ża Komisja Europejska.

Część miesz­kań­ców, ci któ­rzy korzy­sta­ją z cie­pła sie­cio­we­go w Polsce, już odczu­wa dodat­ko­we kosz­ty CO2 w swo­ich rachun­kach za cie­pło. Podobnie koszt zaku­pu praw do emi­sji CO2 wpły­wa na ceny ener­gii elek­trycz­nej w Polsce. Jednak EU ETS pokry­wa teraz tyl­ko 30 proc. bez­po­śred­nich i pośred­nich emi­sji z budyn­ków, a powi­nien całość.

Kijek i marchewka

Komisja pro­po­nu­je oddziel­ny, rów­no­le­gły sys­tem limi­tów i han­dlu CO2 dla budyn­ków i trans­por­tu dro­go­we­go. Obejmie sprze­daw­ców cie­pła i paliw, wyko­rzy­sty­wa­nych w budyn­kach i trans­por­cie. Do 2030 roku emi­sje z tych sek­to­rów mają spaść o 43 proc. w porów­na­niu z 2005 rokiem. Nie będzie dar­mo­wych upraw­nień, wszyst­kie trze­ba będzie kupo­wać na aukcjach.

Czytaj: Domy mogą być eko­lo­gicz­ne i tanie

Oczywiście doło­że­nie opłat za CO2 do węgla, ropy i gazu, spo­wo­du­je wzrost cen tan­ko­wa­nia, ogrze­wa­nia, goto­wa­nia. Ale Bruksela pro­po­nu­je „na osło­dę“ spo­łecz­ny fun­dusz kli­ma­tycz­ny, w celu sfi­nan­so­wa­nia dopłat dla uboż­szych gospo­darstw domo­wych, mikro­przed­się­biorstw i użyt­kow­ni­ków trans­por­tu. Czy to prze­ko­na do nowych rozwiązań?

Na pew­no będzie to jed­na z naj­bar­dziej wraż­li­wych kwe­stii pod­czas dys­ku­sji nad pakie­tem „FIT for 55“. Jak wska­zu­ją eks­per­ci, Unia Europejska prze­cie­ra szla­ki innym pań­stwom, któ­re zade­kla­ro­wa­ły osią­gnie­cie neu­tral­no­ści w per­spek­ty­wie naj­bliż­szych dzie­się­cio­le­ci. Trudno wiec wyro­ko­wać, czy to są dobre kroki.