Kawa na początek zdrożeje. A potem zniknie?

Na pierw­szy ogień pój­dzie kawa z Etiopii. Pod koniec tego stu­le­cia wzrost tem­pe­ra­tu­ry będzie tak duży, że poło­wa upraw w tym kra­ju może zostać zli­kwi­do­wa­na – wyni­ka z badań opu­bli­ko­wa­nych w Nature Plants. W Etiopii kró­lu­je odmia­na Arabica cha­rak­te­ry­zu­ją­ca się boga­tym aro­ma­tem i łagod­ną gorycz­ką, za co uwiel­bia­ją ją kawo­sze na całym świe­cie. Mniej popu­lar­na Robusta, o wyso­kiej zawar­to­ści kofe­iny i mniej­szej kwa­so­wo­ści, sprze­da­je się czte­ry razy gorzej. 

Najlepsze kawy upra­wia się na zbo­czach gór – to zda­nie zapa­mię­ta­łam jesz­cze z cza­sów stu­diów w Instytucie Krajów Rozwijających się. Stąd popu­lar­ność i legen­dar­ny smak kawy kolum­bij­skiej.  Etiopia tak­że ma sprzy­ja­ją­ce tere­ny, a raczej – mia­ła do nie­daw­na. Uprawiana w tym kra­ju Arabica jest dość odpor­na na trud­ne warun­ki pogo­do­we, jakie panu­ją w Afryce, ale jed­no­cze­śnie wyma­ga odpo­wied­nich tem­pe­ra­tur, naj­le­piej pomię­dzy 16 a 24 stop­ni Celsjusza. A to sta­je się teraz trud­nym wyzwaniem.

Zmiany kli­ma­tu postę­pu­ją nie­ubła­ga­nie. Progno­zy kli­ma­tycz­ne poka­zu­ją, że Etiopia ogól­nie sta­ła się cie­plej­sza i bar­dziej sucha, co ozna­cza, że od 40 do 60 pro­cent obsza­rów, w któ­rych obec­nie znaj­du­ją się plan­ta­cje, nie nada­je się do ich utrzy­my­wa­nia. W rze­czy­wi­sto­ści zmia­na kli­ma­tu już szko­dzi plan­ta­to­rom, ponie­waż pogo­da sta­je się bar­dziej nie­prze­wi­dy­wal­na i eks­tre­mal­na. Gorące dni sta­ją się coraz bar­dziej gorą­ce, a desz­czo­we  toną w ule­wach. Prowadzi to do nie­prze­wi­dy­wal­nych zbio­rów i nisz­czy miej­sco­wą gospodarkę.

To cios dla kawo­szy. Oznacza, że za aro­ma­tycz­ny, pobu­dza­ją­cy napój przyj­dzie nam zapła­cić więcej.

Etiopia jest naj­więk­szym pro­du­cen­tem kawy w Afryce i pią­tym co do wiel­ko­ści eks­por­te­rem kawy na świe­cie. Zmiany kli­ma­tu to też cios dla 15 milio­nów Etiopczyków żyją­cych na far­mach kawy, co wpły­wa na przy­szłość kra­ju. Jest jed­nak spo­sób, w jaki Etiopia może sta­wić czo­ła kasan­drycz­nym przewidywaniom.

Dwa albo nawet trzy scenariusze

Badanie wska­zu­je, jak Etiopia może przy­go­to­wać się na naj­gor­sze. Rosnące tem­pe­ra­tu­ry wypa­la­ją plan­ta­cje poło­żo­ne na niż­szych tere­nach ale będą korzyst­ne dla grun­tów na wyż­szej wyso­ko­ści. Te miej­sca sta­ną się odpo­wied­nie do upra­wia­nia kawy w przy­szło­ści i w opty­mi­stycz­nym sce­na­riu­szu tere­ny upraw­ne mogą wzro­snąć nawet czte­ro­krot­nie – oce­nia­ją bada­cze. Aby tak się sta­ło, kraj musi zain­we­sto­wać spo­ro pie­nię­dzy i prze­ko­nać milio­ny rol­ni­ków do prze­nie­sie­nia swo­je­go dobyt­ku. Jak ich zachę­cić, by opu­ści­li swo­je ziemie?

Jest też inny sce­na­riusz – ogra­ni­cze­nie emi­sji gazów cie­plar­nia­nych na świe­cie, aby spró­bo­wać utrzy­mać zmia­ny kli­ma­tycz­ne w kon­tro­li. Tylko czy przy obec­nym nasta­wie­niu poli­ty­ków, krót­ko­wzrocz­no­ści i pogo­ni za zyskiem jest to jesz­cze moż­li­we? Donald Trump, pre­zy­dent Stanów Zjednoczonych nie wie­rzy w ocie­pla­nie kli­ma­tu i pod­jął decy­zję o wyco­fa­niu się z poro­zu­mie­nia pary­skie­go, któ­re zastą­pi­ło Protokół z Kioto.

Ciekawy sce­na­riusz usły­sza­łam dzi­siaj w radio TokFM. Analityk Domu Inwestycyjnego Xelion Piotr Kuczyński stwier­dził, że w całym tym zamie­sza­niu z kawą „czu­je rękę“ fun­du­szy inwe­sty­cyj­nych. To by ozna­cza­ło, że chcą w tej spo­sób nakrę­cić zwyż­kę cen surow­ca i dzię­ki temu zaro­bić na gieł­do­wych opcjach. Tego chy­ba nie uwzględ­ni­li bada­cze zaj­mu­ją­cy się zmia­na­mi klimatu.

Tak czy siak, ze wszyst­kich tych sce­na­riu­szy wyni­ka, że za kawę zapła­ci­my wię­cej.