Elektrownia jądrowa: za i przeciw

Odwiedziłam kie­dyś elek­trow­nię jądro­wą na Słowacji, któ­ra budu­je dwa nowe reak­to­ry. – To może być jedy­na oka­zja w życiu, by zoba­czyć taką budo­wę – mówił jeden z uczest­ni­ków spo­tka­nia. W Europie takich inwe­sty­cji jest jak na lekar­stwo. Ale może w Polsce powsta­nie pierw­sza elek­trow­nia jądrowa?

Atom jest…piękny

Elektrownia jądro­wa u sąsia­dów zro­bi­ła na mnie kolo­sal­ne wra­że­nie. Zaimponowało mi w niej wszyst­ko: wiel­kość, cisza, spo­kój, brak dymów, pyłów, zanie­czysz­czeń. Wokół pola sło­necz­ni­ków, gdzie­nie­gdzie far­my foto­wol­ta­icz­ne. To ogrom­ne przed­się­wzię­cie zosta­ło roz­po­czę­te w latach 80. poprzed­nie­go stu­le­cia i daje obec­nie Słowacji jed­ną pią­tą potrzeb­nej ener­gii, a po roz­bu­do­wie – będzie to nawet wię­cej. Tu moż­na powie­dzieć, że marze­nie wice­pre­mie­ra Mateusza Morawieckiego o roz­wo­ju elek­tro­mo­bil­no­ści już się czę­ścio­wo ziści­ło, ponie­waż są tacy Słowacy, któ­rzy do pra­cy w elek­trow­ni dojeż­dża­ją elek­trycz­ny­mi samochodami.

Czytaj: Dawno temu w Żarnowcu

A czy w Polsce powsta­nie elek­trow­nia jądro­wa? Jestem prze­ko­na­na, że taka decy­zja zosta­nie wcze­śniej czy póź­niej pod­ję­ta. Nie spo­dzie­wa­łam się, że może to być tak szyb­ko jak w tym roku, ale wszyst­ko jest moż­li­we.… Zwłaszcza przy deter­mi­na­cji Morawieckiego. Nie jest tajem­ni­cą, że w rzą­dzie nie ma jed­no­myśl­no­ści w tej spra­wie. Mówił o tym publicz­nie szef Komitetu Stałego Rady Ministrów Henryk Kowalczyk przy oka­zji dys­ku­sji nad Strategią na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, czy­li pla­nem Morawieckiego, któ­ry ma pod­nieść pol­ską gospo­dar­kę na wyż­szy poziom.  I jak nie­ofi­cjal­nie moż­na było usły­szeć Morawiecki popie­ra atom, a prze­ciw­ny był resort ener­gii. Ale tak było do nie­daw­na, a ostat­nie donie­sie­nia pra­so­we mówią o zmia­nie nasta­wie­nia w ener­ge­tycz­nym resor­cie. Natomiast rene­sans węgla może być moc­no utrud­nio­ny, choć­by przez poli­ty­kę ochro­ny klimatu.

Nie dla atomu

Dlaczego atom? Gdy latem 2016 roku uczest­ni­czy­łam w Energy Summer School, gdzie zosta­łam zapro­szo­na do pane­lu dys­ku­syj­ne­go na temat ato­mu, mówi­łam o nie­opła­cal­no­ści tej tech­no­lo­gii. Produkcja ener­gii jądro­wej z eko­no­micz­ne­go punk­tu widze­nia obec­nie się nie opła­ca, ponie­waż odna­wial­ne źró­dła ener­gii – OZE są w sta­nie pro­du­ko­wać prąd po cenie znacz­nie niż­szej niż inne elek­trow­nie, nawet poni­żej zera, a i tak OZE wyj­dą na swo­je. Zielona ener­gia na prio­ry­tet w sie­ci i jest to zagwa­ran­to­wa­ne unij­ny­mi przepisami.

Co jesz­cze? OZE roz­wi­ja­ją się szyb­ko, tech­no­lo­gia idzie naprzód, jest wydaj­niej­sza i sta­je się coraz tań­sza. Szybko taką elek­trow­nię się sta­wia, moż­na ją posta­wić w wie­lu miej­scach, w róż­nych kon­fi­gu­ra­cjach, o róż­nej mocy. Takiej prze­wa­gi nie ma atom, bo elek­trow­nie jądro­we są opar­te na sta­rych pomy­słach, od wie­lu lat nie ma tu prze­ło­mu, i choć bar­dzo myśmy chcie­li mieć małe, modu­ło­we elek­trow­nie jądro­we, to takie roz­wią­za­nie na razie jest na eta­pie pilo­ta­żu. Nadal więc są budo­wa­ne kolo­sy za gigan­tycz­ne pie­nią­dze. W dodat­ku budże­ty w trak­cie budo­wy czę­sto są gru­bo prze­kra­cza­ne, co wpę­dza spół­ki w kłopoty.

Elektrownia jądrowa nie jest receptą na klimat

Czy elek­trow­nie jądro­we mogą być odpo­wie­dzią na zmia­ny kli­ma­tu? To pyta­nie dłu­go mnie zaprzą­ta­ło i dotar­łam do sza­cun­ków, że sam atom może co naj­wy­żej zmniej­szyć glo­bal­ne emi­sje w ok. 10 proc. Dlaczego tyl­ko tyle? Bo budo­wa elek­trow­ni trwa dłu­go i kosz­tu­je spo­ro. Według pro­gnoz ener­ge­ty­ka jądro­wa będzie roz­wi­ja­ła się głów­nie w Azji. Europa elek­trow­nia­mi jądro­wy­mi jest już nie­źle zapcha­na, ale tu Polska jest bia­łą pla­ma na mapie.

Mapped: The world’s nuc­le­ar power plants | @DrSimEvans @_rospearce https://t.co/hIfNzEvgud #Fukushima pic​.twit​ter​.com/​h​K​P​2​j​8​r​E4D

— Carbon Brief (@CarbonBrief) 11 mar­ca 2017

Decyzja polityczna czy ekonomiczna

Skąd więc to prze­ko­na­nie, że w Polsce powsta­nie elek­trow­nia jądro­wa? Ponieważ jest to poli­tycz­na decy­zja. Energetyka jądro­wa ma popar­cie więk­szo­ści spo­łe­czeń­stwa pol­skie­go i już to sta­no­wi ewe­ne­ment na ska­lę euro­pej­ską. Budując elek­trow­nię jądro­wą rzą­do­wa spół­ka zapew­ni­ła­by swo­jej gru­pie zawo­do­wej bar­dzo moc­ną pozy­cję w kra­ju. Znacznie moc­niej­szą niż węglo­we lob­by, któ­re obec­nie nie ma kon­ku­ren­cji i moc­no prze­sa­dza z rosz­cze­nia­mi i mie­sza­niem się do poli­ty­ki, nie tyl­ko kra­jo­wej ale tak­że unijnej.

Jest to tro­chę tak, jak powie­dział Morawiecki w Brukseli: dla­cze­go mamy smog? Bo „byli­śmy tym kra­jem, któ­re­mu po II woj­nie świa­to­wej przy­padł w udzia­le węgiel“. A inni mie­li atom. No wła­śnie, to kolej­ne argu­ment, któ­re­go może użyć rząd: zerwa­nie ze ścież­ka­mi wyzna­czo­ny­mi za komu­ni­zmu. A skąd wziąć pie­nią­dze na taką inwe­sty­cję? Jak uczy­nić ją opła­cal­ną? Śmiem twier­dzić, że to sta­je się dru­go­rzęd­nym pro­blem. Niedawno Komisja Europejska wyra­zi­ła zgo­dę na pomoc publicz­ną dla elek­trow­ni jądro­wych w Belgii, to dla ato­mu dobry znak. Pozostaje jesz­cze bar­dzo waż­na kwe­stia: kadry i edu­ka­cja – trze­ba będzie wyszko­lić tysią­ce osób i tu pew­nie chęt­nych nie będzie brakowało.

fot. pixabay