Zanieczyszczenie światłem, jest zjawiskiem stosunkowo nowym. Smog świetlny to także zjawisko, z którym powinniśmy walczyć.
Międzynarodowe Stowarzyszenie Ciemnego Nieba (IDA), to grupa astronomów, która nagłaśnia problem zanieczyszczenia światłem. Jest to nowe zjawisko, więc porównaniu do zanieczyszczenia rzek, jezior czy powietrza niewielka część społeczeństwa zdaje sobie z niego sprawę. Tymczasem IDA ocenia, że 8 na 10 osób żyje pod niebem zanieczyszczonym światłem nocnym. To sprawia, że nocą nie jesteśmy na przykład w stanie dojrzeć na niebie gwiazd. Konsekwencje są też znacznie poważniejsze. Organizm wystawiony na nadmierne oświetlenie produkuje mniej melatoniny, co wpływa na jakość snu
Smog świetlny, czyli jasna łuna widoczna po zmroku, spowodowany jest nadmiarem źle ukierunkowanych, nieefektywnych systemów oświetleniowych, zwłaszcza na obszarach miejskich, gdzie na ogromną skalę wykorzystywane są sztuczne i często przestarzałe instalacje. Zjawisko to wpływa negatywnie na zdrowie ludzi i zachowanie dzikich zwierząt
Paweł Morawski, TRILUX Trade Manager.
Czytaj także: Nowe etykiety na oświetleniu od września 2021 roku
Zanieczyszczenie światłem
Sztuczne źródła światła zaburzają naturalny cykl dzień – noc w jakim funkcjonują ludzie, jak i zwierzęta. Wpływa to na poziom hormonów czy procesy reprodukcyjne. Niektóre zwierzęta polują, rozmnażają się, zapadają w zimowy sen w ciemności, a świetlny smog zakłóca te zachowania. Podobnie zanieczyszczenie światłem wpływa na naturalny cykl rozwoju roślin, ponieważ uniemożliwia ich prawidłową regenerację w okresie zimowym, przyspiesza rozwój, a to zaburza relację roślina-zapylacz.
Dlaczego skowronkom zdarza się rozpoczynać swoje trele nawet o 3 nad ranem, gdy nadal jest ciemno? Otóż światło wnikające w górną półprzestrzeń sprawia, że ptakom myli się pora dnia, co zaburza ich biologiczny rytm. Budzą się w środku nocy, myśląc, że zbliża się świt
Paweł Morawski, TRILUX Trade Manager.
Prawidłowe oświetlenie
IDA podaje 5 kryteriów dobrego oświetlenia zewnętrznego:
- instalacja oświetlenia tylko w niezbędnych miejscach;
- oprawy sterowane za pomocą systemu, który dostosowuje parametry światła do realnego zapotrzebowania otoczenia;
- redukcja natężenia światła do niezbędnego minimum;
- oświetlenie z ciepłą temperaturą barwową i redukcją efektu olśnienia;
- obudowane oprawy, które kierują źródło światła bez rozproszenia tylko ku dolnej półprzestrzeni.
Jak się okazuje, w Polsce te zasady są często łamane. Duża część oświetlenia zewnętrznego to lekko pochylone latarnie, w których szkło jest wypukłe. Światło z nich rozprasza się i niepotrzebnie świeci w górną półprzestrzeń. Klosze opraw powinny być ustawione w poziomie z płaskim szkłem pod oprawą.
Świąteczne iluminacje nie powinny razić, tylko wprowadzać miły nastrój. Magię świąt podkreśli odpowiednie współistnienie światła, cieni i półcieni, a instalacje sterowane za pomocą włączników czasowych czy czujników ruchu zredukują czas pobierania prądu. Lepiej podejść do iluminacji świątecznej w sposób minimalistyczny.