Przed nami apogeum zanieczyszczenia światłem

Zanieczyszczenie świa­tłem, jest zja­wi­skiem sto­sun­ko­wo nowym. Smog świetl­ny to tak­że zja­wi­sko, z któ­rym powin­ni­śmy walczyć.

Międzynarodowe Stowarzyszenie Ciemnego Nieba (IDA), to gru­pa astro­no­mów, któ­ra nagła­śnia pro­blem zanie­czysz­cze­nia świa­tłem. Jest to nowe zja­wi­sko, więc porów­na­niu do zanie­czysz­cze­nia rzek, jezior czy powie­trza nie­wiel­ka część spo­łe­czeń­stwa zda­je sobie z nie­go spra­wę. Tymczasem IDA oce­nia, że 8 na 10 osób żyje pod nie­bem zanie­czysz­czo­nym świa­tłem noc­nym. To spra­wia, że nocą nie jeste­śmy na przy­kład w sta­nie doj­rzeć na nie­bie gwiazd. Konsekwencje są też znacz­nie poważ­niej­sze. Organizm wysta­wio­ny na nad­mier­ne oświe­tle­nie pro­du­ku­je mniej mela­to­ni­ny, co wpły­wa na jakość snu

Smog świetl­ny, czy­li jasna łuna widocz­na po zmro­ku, spo­wo­do­wa­ny jest nad­mia­rem źle ukie­run­ko­wa­nych, nie­efek­tyw­nych sys­te­mów oświe­tle­nio­wych, zwłasz­cza na obsza­rach miej­skich, gdzie na ogrom­ną ska­lę wyko­rzy­sty­wa­ne są sztucz­ne i czę­sto prze­sta­rza­łe insta­la­cje. Zjawisko to wpły­wa nega­tyw­nie na zdro­wie ludzi i zacho­wa­nie dzi­kich zwierząt

Paweł Morawski, TRILUX Trade Manager.

Czytaj tak­że: Nowe ety­kie­ty na oświe­tle­niu od wrze­śnia 2021 roku

Zanieczyszczenie światłem

Sztuczne źró­dła świa­tła zabu­rza­ją natu­ral­ny cykl dzień – noc w jakim funk­cjo­nu­ją ludzie, jak i zwie­rzę­ta. Wpływa to na poziom hor­mo­nów czy pro­ce­sy repro­duk­cyj­ne. Niektóre zwie­rzę­ta polu­ją, roz­mna­ża­ją się, zapa­da­ją w zimo­wy sen w ciem­no­ści, a świetl­ny smog zakłó­ca te zacho­wa­nia. Podobnie zanie­czysz­cze­nie świa­tłem wpły­wa na natu­ral­ny cykl roz­wo­ju roślin, ponie­waż unie­moż­li­wia ich pra­wi­dło­wą rege­ne­ra­cję w okre­sie zimo­wym, przy­spie­sza roz­wój, a to zabu­rza rela­cję roślina-zapylacz.

Dlaczego skow­ron­kom zda­rza się roz­po­czy­nać swo­je tre­le nawet o 3 nad ranem, gdy nadal jest ciem­no? Otóż świa­tło wni­ka­ją­ce w gór­ną pół­prze­strzeń spra­wia, że pta­kom myli się pora dnia, co zabu­rza ich bio­lo­gicz­ny rytm. Budzą się w środ­ku nocy, myśląc, że zbli­ża się świt

Paweł Morawski, TRILUX Trade Manager.

Prawidłowe oświetlenie

IDA poda­je 5 kry­te­riów dobre­go oświe­tle­nia zewnętrznego: 

• insta­la­cja oświe­tle­nia tyl­ko w nie­zbęd­nych miejscach;
• opra­wy ste­ro­wa­ne za pomo­cą sys­te­mu, któ­ry dosto­so­wu­je para­me­try świa­tła do real­ne­go zapo­trze­bo­wa­nia otoczenia;
• reduk­cja natę­że­nia świa­tła do nie­zbęd­ne­go minimum;
• oświe­tle­nie z cie­płą tem­pe­ra­tu­rą bar­wo­wą i reduk­cją efek­tu olśnienia;
• obu­do­wa­ne opra­wy, któ­re kie­ru­ją źró­dło świa­tła bez roz­pro­sze­nia tyl­ko ku dol­nej półprzestrzeni.

Jak się oka­zu­je, w Polsce te zasa­dy są czę­sto łama­ne. Duża część oświe­tle­nia zewnętrz­ne­go to lek­ko pochy­lo­ne latar­nie, w któ­rych szkło jest wypu­kłe. Światło z nich roz­pra­sza się i nie­po­trzeb­nie świe­ci w gór­ną pół­prze­strzeń. Klosze opraw powin­ny być usta­wio­ne w pozio­mie z pła­skim szkłem pod oprawą.

Świąteczne ilu­mi­na­cje nie powin­ny razić, tyl­ko wpro­wa­dzać miły nastrój. Magię świąt pod­kre­śli odpo­wied­nie współ­ist­nie­nie świa­tła, cie­ni i pół­cie­ni, a insta­la­cje ste­ro­wa­ne za pomo­cą włącz­ni­ków cza­so­wych czy czuj­ni­ków ruchu zre­du­ku­ją czas pobie­ra­nia prą­du. Lepiej podejść do ilu­mi­na­cji świą­tecz­nej w spo­sób minimalistyczny.