Kiedy Polska zrezygnuje z węgla?

Polska dołą­czy­ła do koali­cji 190 kra­jów i orga­ni­za­cji z nowym zobo­wią­za­niem do stop­nio­we­go wyco­fa­nia ener­ge­ty­ki węglo­wej. Oznacza to zakoń­cze­nie wszel­kie­go wspar­cia dla nowych elek­trow­ni węglo­wych. Węgiel na dłu­go jed­nak pozo­sta­nie w naszym mik­ście ener­ge­tycz­nym, ponie­waż odej­ście od węgla pla­no­wa­ne jest za co naj­mniej 20 lat. 

Polska pod­pi­sa­ła się na kon­fe­ren­cji kli­ma­tycz­nej COP26 w Glasgow pod oświad­cze­niem o przej­ściu z węgla na czy­stą ener­gię „Global Coal to Clean Power Transition Statement“. Prezydencja bry­tyj­ska ogło­si­ła to jako duży suk­ces. Podobnie eko­lo­dzy uzna­li to za prze­łom. W prak­ty­ce oka­zu­je się jed­nak, że nie jest do koń­ca jasne, co to zobo­wią­za­nie ozna­cza dla Polski.

Odejście od węgla w latach 40.

Global Coal to Clean Power Transition Statement pod­pi­sa­ły kra­je roz­wi­nię­te i roz­wi­ja­ją­ce się. W tej gru­pie jest 18 kra­jów, któ­re po raz pierw­szy zobo­wią­za­ły się do stop­nio­we­go wyco­fy­wa­nia i nie­bu­do­wa­nia lub inwe­sto­wa­nia w nową ener­gię węglo­wą, w tym Polska. To oświad­cze­nie zobo­wią­zu­je do:

• zakoń­cze­nia wszyst­kich inwe­sty­cji w ener­ge­ty­kę węglo­wą w kra­ju i za granicą
• szyb­kie zwięk­sza­nia udzia­łu czy­stej energii 
• stop­nio­we­go wyco­fy­wa­nie ener­ge­ty­ki węglo­wej w naj­więk­szych gospo­dar­kach w latach 30. latach 40. w pozo­sta­łych kra­jach świata 
• spra­wie­dli­we­go przej­ścia od ener­ge­ty­ki węglo­wej w spo­sób korzyst­ny dla pra­cow­ni­ków i społeczności.

Ekolodzy oce­nia­ją, że pol­ska dekla­ra­cja może zostać uzna­na za poważ­ną zmia­nę gdy­by plan wyco­fy­wa­nia węgla doty­czył 2030 roku. Natomiast rzecz­nik Ministerstwa Środowiska i Klimatu Aleksander Brzózka zazna­czył na Twitterze, że w przy­pad­ku Polski cho­dzi o lata 40. tego wieku. 

Czytaj tak­że: Los kli­ma­tu zale­ży od G20

OZE zbyt wolno zastępują węgiel

Aby zre­ali­zo­wać poro­zu­mie­nie pary­skie, czy­li ogra­ni­czyć ocie­ple­nie kli­ma­tu do 2 stop­ni Celsjusza, a moż­li­wie 1,5 stop­nia Celsjusza, kra­je roz­wi­nię­te nale­żą­ce do Organizacji Współpracy gospo­dar­czej i Rozwoju (OECD) powin­ny już w naj­bliż­szej deka­dzie odejść od ener­ge­ty­ki węglo­wej. Polska już wcze­śniej dekla­ro­wa­ła wyga­sze­nie ostat­niej kopal­ni w 2049 roku. 

Co wię­cej, aby osią­gnąć cele poro­zu­mie­nia pary­skie­go przej­ście na czy­stą ener­gię na świe­cie musia­ło­by postę­po­wać od 4 do 6 razy szyb­ciej niż obecnie. 

Węgiel jest głów­nym surow­cem kopal­nia­nym przy­czy­nia­ją­cym się do ocie­pla­nia kli­ma­tu. W cią­gu ostat­nich 6 lat licz­ba nowych elek­trow­ni węglo­wych pla­no­wa­nych na całym świe­cie zmniej­szy­ła się o 76 proc. Oznacza anu­lo­wa­nie pla­nów wybu­do­wa­nia 1000 GW nowych elek­trow­ni węglowych.

Finansowanie pod lupą

Ciekawie na COP26 zapo­wia­da się dys­ku­sja o finan­so­wa­niu paliw kopal­nych. Być może tu zosta­nie Instytucje finan­so­we choć same nie spa­la­ją węgla czy ropy, to moc­no wspie­ra­ją te emi­sje. Temat jest coraz bar­dziej nagłaśniany.

Porozumienia kra­jów w ramach grup G7, G20 i OECD w spra­wie zakoń­cze­nia publicz­ne­go mię­dzy­na­ro­do­we­go finan­so­wa­nia węgla mają być „wyraź­nym sygna­łem, że świa­to­wa gospo­dar­ka prze­cho­dzi na odna­wial­ne źró­dła ener­gii“. Mogłoby to zakoń­czyć ponad 40 GW węgla w 20 krajach.